Bitwa pod Mątwami
Bitwa pod Mątwami miała miejsce 13 lipca 1666 roku w czasie rokoszu Lubomirskiego. Starcie zakończyło się porażką wojsk królewskich, które liczyły około 22 000 żołnierzy, przeciwko wojskom rokoszan, składającym się z około 13 000 żołnierzy.
Przebieg bitwy
12 lipca wojska królewskie stoczyły niekorzystną potyczkę z oddziałami rokoszan, strzegącymi przeprawy przez Noteć. Król, na namowę Jana Sobieskiego, postanowił naruszyć rozejm i rozkazał przeprawę przez rzekę o świcie 13 lipca. Rano, główne siły ruszyły w stronę przeprawy, a awangarda litewska, korzystając z mgły, zdołała przeprawić się niepostrzeżenie.
Litwini, pod dowództwem hetmana Pac, odnieśli pewne sukcesy, jednak czekali na pozostałe oddziały, co umożliwiło rokoszanom zorganizowanie kontrataku. W wyniku niewłaściwego ustawienia wojsk królewskich, jazda litewska znalazła się w niekorzystnej sytuacji, a brak koordynacji doprowadził do chaosu na polu bitwy.
W momencie, gdy jazda rokoszan dokonała szarży, wojska królewskie zostały zaskoczone. Mimo prób Sobieskiego, aby zorganizować kontratak, armia królewska została rozbita, a król Jan Kazimierz zmuszony był do zarządzenia odwrotu. Na polu bitwy pozostali jedynie dragoni, którzy zostali rozbici.
W wyniku bitwy i późniejszej rzezi, zginęło łącznie 3873 żołnierzy królewskich. Król Jan Kazimierz, po przegranej, zmuszony był do zawarcia ugody w Łęgonicach, co zakończyło jego plany dotyczące elekcji za życia króla.
Armie i dowódcy
Siły rokoszan, dowodzone przez Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, obejmowały:
- około 1200 dragonów
- chorągwie komputowe
- pospolite ruszenie z Wielkopolski i Małopolski
Siły królewskie, dowodzone przez Jana Kazimierza, składały się z:
- 3 tysiące dragonów
- jazdy polskiej i litewskiej
- 7-9 tysięcy piechoty
- artylerii z około 30 armatami
Podsumowanie
Bitwa pod Mątwami była tragicznym wydarzeniem w historii Polski, które doprowadziło do znacznych strat w armii królewskiej oraz zakończyło ambitne plany Jana Kazimierza na przyszłość. Porażka ta miała dalekosiężne skutki dla polityki wewnętrznej i militarnej Rzeczypospolitej.
