Biegunka
Biegunka, znana również jako rozwolnienie, jest objawem klinicznym charakteryzującym się zwiększoną częstotliwością wypróżnień (≥3 razy dziennie) lub zwiększoną ilością stolca (powyżej 200 g na dobę) oraz płynną lub półpłynną konsystencją. Może jej towarzyszyć osłabienie, gorączka oraz bóle brzucha. Biegunka ostra trwa do 14 dni, natomiast biegunka przewlekła utrzymuje się dłużej niż 4 tygodnie. W większości przypadków biegunka jest łagodna i samoograniczająca się, ale może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zwłaszcza u dzieci, gdzie istnieje ryzyko odwodnienia.
Diagnostyka różnicowa
W diagnostyce biegunki należy odróżnić ją od:
- pseudobiegunki – częste oddawanie małych ilości stolca z uczuciem parcia na stolec
- nietrzymania stolca – brak kontroli nad funkcją zwieracza odbytu
- biegunki z przepełnienia – przeciekanie stolca przez zaległe masy kałowe
Patogeneza
Biegunka ostra
Najczęstsze przyczyny biegunki ostrej to zaburzenia przewodu pokarmowego na tle zakażeń wirusowych (np. rotawirusy) i bakteryjnych (np. Escherichia coli, Salmonella). Może być także skutkiem stosowania leków, takich jak antybiotyki czy leki przeciwarytmiczne.
Biegunka przewlekła
Przyczyny biegunki przewlekłej można podzielić na:
- Osmotyczne – spowodowane błędami dietetycznymi lub defektami trawienia (np. celiakia, nietolerancja laktozy).
- Sekrecyjne – zwiększone wydzielanie w jelicie lub zmniejszona absorpcja (np. gruczolaki, zespół rozrostu bakteryjnego).
- Wysiękowe – stan zapalny prowadzący do utraty wody (np. choroby zapalne jelit).
- Tłuszczowe – problemy z trawieniem tłuszczów (np. niewydolność trzustki).
- Motoryczne – zaburzenia pasażu jelitowego (np. zespół jelita drażliwego).
Leczenie
Leczenie biegunki opiera się głównie na nawadnianiu, które może być doustne lub dożylne w przypadku ciężkiego odwodnienia. Zaleca się także stopniowe wprowadzenie do diety pokarmów łatwostrawnych.
W przypadku biegunki ostrej można stosować leki przeciwbiegunkowe, takie jak:
- Leki działające na receptory opioidowe (np. loperamid).
- Leki adsorpcyjne (np. węgiel leczniczy).
- Leki przeciwbakteryjne (np. nifuroksazyd) w przypadkach powikłanych.
Klasyfikacja ICD-10
Biegunka jest klasyfikowana w systemie ICD-10, co pozwala na jej odpowiednią identyfikację i leczenie w praktyce medycznej.
