Biblioteka Aleksandryjska
Biblioteka Aleksandryjska, założona przez Ptolemeusza I Sotera w Aleksandrii, była największą biblioteką świata starożytnego, działającą od III wieku p.n.e. do IV wieku n.e. Jej dokładna lokalizacja nie jest znana, a zbiory były podzielone na dwa główne segmenty:
- Główny zbiór: Znajdował się w Bruchejonie, pałacu królewskim. Częściowo zniszczony w 48 roku p.n.e. podczas wojen Juliusza Cezara, a ostatecznie zniszczony w 273 roku przez Lucjusza Domicjusza Aureliana.
- Pomocniczy zbiór (Serapejon): Składał się z ogólnodostępnych dzieł i literatury edukacyjnej. Istnieją sprzeczne informacje na temat jego zniszczenia, które miało miejsce prawdopodobnie w IV wieku lub VII wieku.
Stan badań
Źródła antyczne zawierają niewiele informacji na temat Biblioteki. Wspomnienia o niej można znaleźć w dziełach takich jak Liście Arysteasza, Geografia Strabona oraz prace Seneki, Plutarcha i Swetoniusza. W XVIII wieku temat biblioteki zyskał na znaczeniu dzięki dziełu Edwarda Gibbona, który obarczył chrześcijan odpowiedzialnością za jej zniszczenie. Współczesne badania nad biblioteką rozpoczęły się w XIX wieku, a znaczące publikacje pojawiły się w XX wieku.
Dzieje
Biblioteka została prawdopodobnie założona z inicjatywy Ptolemeusza I Sotera, wzorując się na wcześniejszych ośrodkach naukowych. W 48-47 p.n.e. pożar wywołany przez Juliusza Cezara zniszczył część zbiorów. W kolejnych wiekach biblioteka funkcjonowała spokojnie, aż do jej ostatecznego zniszczenia w 273 roku przez Aureliana.
Organizacja
Biblioteka i Muzeum Aleksandryjskie współistniały i wzajemnie się uzupełniały. Główny zbiór był dostępny tylko dla wybranych uczonych, podczas gdy Serapejon był otwarty dla mieszkańców. Biblioteka była bardziej akademią niż zwykłym miejscem przechowywania zbiorów.
Katalogowanie
Katalogowanie zbiorów było istotnym elementem działalności biblioteki. Kallimach z Cyreny, uznawany za ojca bibliografii, stworzył system katalogowania, który obejmował biogramy autorów. Zbiory były systematycznie uzupełniane, a Ptolemeusz II Filadelfos zainicjował szeroką akcję gromadzenia tekstów z całego świata greckiego.
Bibliotekarze
Biblioteką kierowali kustosze, a jednym z pierwszych był Zenodot z Efezu. Praca nad zbiorami była wspierana przez zespół kopistów, którzy przepisywali teksty i prowadzili katalog biblioteczny, co przyczyniło się do rozwoju zbiorów.
Biblioteka Aleksandryjska pozostaje symbolem wielkiej tradycji edukacyjnej i kulturalnej starożytności, a jej historia wciąż budzi zainteresowanie badaczy.