„`html
Bęsia – Osada w Warmii
Bęsia to osada w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, położona w gminie Kolno. W latach 1975-1998 administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość ma bogatą historię, sięgającą czasów pruskich, gdzie była wspomniana po raz pierwszy w 1379 roku.
Historia
Osada została lokowana jako biskupia wieś czynszowa 13 grudnia 1389 roku na 70 włókach. W 1397 roku powstał młyn, a w 1399 roku karczma. Kościół w Bęsi został zniszczony w trakcie wojny polsko-krzyżackiej i nie został odbudowany. W 1527 roku wieś sprzedano szlachcicowi Stanisławowi Ozarowi, a później trafiła w ręce burgrabiego z Reszla, Krzysztofa Wantkowa. W XVIII wieku wybudowano barokowy pałac oraz murowany wiatrak.
Rozwój kąpieliska
Od 1825 roku Bęsia stała się znana z kąpieliska, założonego przez starostę powiatu reszelskiego, Carla Otto Benjamina von Knoblocha. Kąpielisko oferowało romantyczne widoki, smaczne jedzenie i liczne atrakcje, w tym pijalnię wód oraz kąpiele błotne. Było otwarte od 15 maja do 15 października.
Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny
W 1958 roku w Bęsi utworzono Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny (RRZD), który zajmował się postępem rolniczym w regionie. Funkcjonował do 1991 roku, kiedy to został przeniesiony do Olsztyna. W skład zakładu wchodziły różne piony, w tym produkcji rolniczej oraz wdrożeniowo-upowszechnieniowy.
Pałac w Bęsi
Pałac w Bęsi, wybudowany w latach 1720-1730, był siedzibą Dyrekcji RRZD. Po kilku zmianach właścicieli, obecnie znajduje się w złym stanie technicznym.
Zabytki
- Pałac – nr rejestru A-16, wpis 4 lipca 1949
- Wiatrak holenderski – nr rejestru A-607, wpis 7 października 1967
- Czworak – nr rejestru A-3373, wpis 17 lipca 1992
Demografia
W 1818 roku Bęsia liczyła 117 mieszkańców, w 1939 roku – 244, a w 1998 roku – 581. W 2003 roku osada, wraz z sąsiednimi miejscowościami, miała 731 mieszkańców.
Bibliografia
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec i Mirosław Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”
- „Biskupiec z dziejów miasta i powiatu”
- Anna Pospiszylowa „Toponimia Południowej Warmii”
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik
„`
