Berezwecz – Wprowadzenie
Berezwecz to północno-wschodnia część miasta Głębokie w obwodzie witebskim na Białorusi. Przed II wojną światową była to wieś w Polsce, w powiecie głębockim. Stanowiła garnizon batalionu KOP „Berezwecz” i leży między jeziorami: Wielkim, Podłużnym i Muszkackim.
Historia
W 1637 roku Józef Korsak Głębocki ufundował klasztor bazylianów na miejscu wcześniejszego monasteru prawosławnego. W latach 1756–1767 wzniesiono murowany zespół kościelno-klasztorny w stylu barokowym. Po kasacie bazylianów w 1839 roku klasztor i kościół przejęli prawosławni. W okresie II Rzeczypospolitej kościół służył jako świątynia katolicka.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku w Berezweczu mieszkało 84 osoby, głównie Polacy, Żydzi i Rosjanie. Po agresji sowieckiej w 1939 roku Armia Czerwona zajęła Berezwecz, a budynek klasztorny przekształcono w więzienie. W 1941 roku NKWD dokonało masakry więźniów politycznych przetrzymywanych w tym miejscu.
Po II wojnie światowej Berezwecz znalazł się w BSRR, a w 1949 roku zburzono polski cmentarz wojskowy. W 1970 roku zniszczono kościół bazylianów. Od 1991 roku Berezwecz należy do Republiki Białorusi.
Miejsce martyrologii
Berezwecz jest miejscem martyrologii, gdzie w czasie okupacji NKWD i niemieckiej zginęło wiele osób. Po inwazji III Rzeszy na ZSRR, NKWD zlikwidowało więzienie, a wielu więźniów zamordowano.
Okupacja niemiecka
W 1941 roku Niemcy przejęli klasztor, który stał się miejscem kaźni dla wielu narodowości. Na terenie lasu Borek, obok klasztoru, znajduje się cmentarz upamiętniający ofiary obozu śmierci, gdzie spoczywa około 30 tysięcy osób, w tym ofiary NKWD z lat 1939–1941.
- Pomnik upamiętniający zamordowanych Polaków, beatyfikowanych przez papieża Jana Pawła II.
- Wśród zamordowanych byli duchowni katoliccy, członkowie Armii Krajowej oraz inne osoby narodowości polskiej.
Na cmentarzu znajduje się także napis informujący o pochówku ponad 27 tysięcy wojennych więźniów obozu oraz około 200 włoskich żołnierzy zamordowanych w latach 1941–1944.
Podsumowanie
Berezwecz to miejsce o bogatej historii i tragicznych wydarzeniach, które miały miejsce podczas II wojny światowej. Obecnie funkcjonuje tam żeński monaster prawosławny św. Michała Archanioła, a także zachowane są pomniki upamiętniające ofiary represji.
