Benjamin Franklin Wade
Benjamin Franklin Wade (27 października 1800 – 2 marca 1878) był amerykańskim politykiem i prawnikiem. Urodził się w Springfield w stanie Massachusetts. Początkowo pracował jako robotnik przy budowie kanału Erie, zanim ukończył studia prawnicze w Ohio i rozpoczął praktykę prawniczą w 1828 roku.
Kariera polityczna
Wade był związany z abolicjonistami oraz Partią Wigów, z ramienia której zasiadał w stanowym senacie Ohio w latach 1847-1851. Następnie pełnił funkcję sędziego, a w 1851 roku został senatorem USA. Po upadku Partii Wigów, dołączył do radykalnego skrzydła Partii Republikańskiej. Był zwolennikiem równouprawnienia kobiet oraz praw zorganizowanych robotników, a także krytykiem kapitalizmu.
Wojna secesyjna i krytyka prezydenta
W czasie wojny secesyjnej Wade krytykował prezydenta Abrahama Lincolna za jego łagodne podejście do niewolnictwa oraz plany rekonstrukcji oparte na pojednaniu zamiast represji. W lipcu 1861 roku był świadkiem bitwy nad Bull Run, gdzie armia Unii poniosła klęskę, co wywołało jego krytykę wobec dowództwa wojskowego.
Przewodniczący Senatu i proces Johnsona
W latach 1867-1869 Wade pełnił funkcję przewodniczącego pro tempore Senatu. Po zamordowaniu Lincolna, stał się pierwszym w kolejności do tymczasowego objęcia urzędu prezydenta, gdyż prezydent Andrew Johnson nie miał wiceprezydenta. W trakcie procesu impeachmentu Johnsona w 1868 roku, Wade mógł zostać tymczasowym prezydentem w przypadku usunięcia Johnsona, co budziło obawy wśród senatorów. Ostatecznie brakowało jednego głosu do usunięcia prezydenta.
Kandydatura na wiceprezydenta i wybory senackie
W tym samym roku Wade został wybrany przez generała Ulyssesa Granta jako kandydat na wiceprezydenta, jednak został odrzucony przez partyjnych liderów. W 1868 roku przegrał również wybory senackie, a jego miejsce zajął Allen G. Thurman, przyszły kandydat demokratów na wiceprezydenta.
Podsumowanie
Benjamin Franklin Wade był znaczącą postacią w amerykańskiej polityce XIX wieku, znany z walki o prawa obywatelskie i krytyki polityki niewolnictwa oraz kapitalizmu.
