Behzad z Heratu – Miniaturzysta Perski
Behzad, perski miniaturzysta, urodził się między 1450 a 1460 rokiem i zmarł około 1536–1537 roku. Jako sierota został przygarnięty przez artystę Miraka Nakkasza, który wprowadził go w tajniki miniaturzysty.
Kariera Artystyczna
Behzad pracował jako malarz-mistrz na dworze Husajna Bajkary w Heracie, a jego patronem był minister sułtana, Aliszer Nawoi. W latach 1470–1506 kierował nadworną pracownią (kitab-chane) w Heracie, a później przeniósł się do Tebrizu, gdzie znacząco wpłynął na rozwój tamtejszej szkoły malarskiej.
Styl i Tematyka Twórczości
Wczesne dzieła Behzada charakteryzowały się:
- Jasnymi, kontrastującymi barwami
- Dynamiką kompozycji
- Wielofiguratywnością i precyzyjnym wypełnieniem przestrzeni
Przykładami jego stylu są miniatury do Zafarname Jazdiego oraz przedstawienie bitwy w Szahname Ferdousiego. Pod koniec XV wieku jego prace zaczęły zawierać więcej pejzażu oraz liryki, co szczególnie widać w miniaturach do poematu Dehlawiego „Leila i Madżnun”.
Znaczenie i Wpływ
Behzad jest uznawany za twórcę nowego kierunku w malarstwie perskim. Jego osiągnięcia obejmują:
- Miniatury do Chamse Nizamiego, uznawane za szczególne osiągnięcie
- Portrety sułtana Husajna i chana Muhammada Szejbaniego
- Portrety zwykłych ludzi, w tym unikalne przedstawienie derwisza w ujęciu en face
Behzad był znany z doskonałego oddawania emocji i charakteru modela, co stało się wyróżnikiem szkoły herackiej.
Dziedzictwo
Behzad miał wielki wpływ na artystów safawidzkich, zwłaszcza na twórców skupionych wokół szacha Tahmaspa. Jego znaczenie w historii sztuki potwierdza fakt, że wspomniano go w pamiętnikach Babura, założyciela dynastii Wielkich Mogołów. Najsłynniejszym uczniem Behzada był Kasim Ali.
