Bazylika Katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu
Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu to gotycki kościół, położony w kwartale zamkniętym ulicami: Kopernika, Łazienną, św. Jana i Żeglarską. Jest to jeden z najważniejszych przykładów architektury gotyckiej w Polsce, znany z bogatego wystroju wnętrza, w tym cennych dzieł sztuki średniowiecznej, takich jak malowidła, rzeźby oraz ołtarze. Od 1992 roku bazylika jest katedrą diecezji toruńskiej.
Historia
I Kościół
Pierwszy kościół na Starym Mieście, drewniany, powstał w połowie XIII wieku, ale spłonął w latach 1263–1269. Jego następca budowany był od około 1270 roku i po raz pierwszy wspomniano o nim w 1306 roku. Badania archeologiczne ujawniły pozostałości tego kościoła, w tym dolne partie ścian oraz wczesnogotycką chrzcielnicę.
II Kościół
W XIV wieku rozpoczęto budowę nowego kościoła, który miał trójnawowy korpus. Z tej fazy zachowało się prezbiterium. Budowa była inspirowana świątyniami westfalskimi.
III Kościół
Kolejna faza budowy miała miejsce po pożarze w 1351 roku. W XV wieku przedłużono korpus i zbudowano nową wieżę, która została ukończona w 1402 roku.
IV (obecny) Kościół
W XV wieku kościół przyjął ostateczny kształt. W latach 1468–1473 podwyższono korpus nawowy. Od 1530 roku kościół był używany przez protestantów, a w 1596 roku przeszedł na własność jezuitów.
Zabytki
- Wnętrze bazyliki zdobią liczne dzieła sztuki, w tym wczesnogotyckie chrzcielnice i epitafia związane z Mikołajem Kopernikiem.
- W kościele znajdują się barokowe ołtarze oraz neogotyckie witraże, które zostały uszkodzone podczas II wojny światowej.
- Organy główne z 1878 roku oraz organy boczne z 1688 roku są ważnymi elementami wyposażenia.
Dzwony
W bazylice znajduje się dzwon Tuba Dei, który według tradycji odlano w 1500 roku, ale niektórzy historycy podają rok 1522. Dzwon ma wysokość 2 m i waży około 7,238 t.
Dodatkowo znajduje się dzwon pogrzebowy z 1412 roku oraz dzwon odlany przez Mikołaja Petersilgego w 1760 roku.
Podsumowanie
Bazylika katedralna w Toruniu odgrywa kluczową rolę w historii miasta i architekturze gotyckiej w Polsce. Jej bogate wnętrze oraz historia związana z Mikołajem Kopernikiem sprawiają, że jest to miejsce o dużym znaczeniu kulturowym i historycznym.
