Bazylides
Bazylides (ur. ok. 85, zm. 145) był gnostykiem pochodzącym z Syrii. Uznawany jest za ucznia Menandra, głównego przedstawiciela gnozy egipskiej. Nauczał w Aleksandrii w latach 130–140, a wcześniej prawdopodobnie w Persji.
Życie i Twórczość
Bazylides był płodnym pisarzem, mimo że jego dzieła, takie jak Psałterz czy Exegetica, przetrwały jedynie w fragmentach. Jego nauki są znane głównie z zachowanych fragmentów w dziełach Klemensa Aleksandryjskiego oraz w streszczeniach autorów takich jak Ireneusz z Lyonu, Hipolit i Tertulian. Jego syn i uczeń, Izydor, kontynuował jego myślenie gnostyckie.
Nauka
Bazylides stworzył system doktrynalny, łącząc elementy judeochrześcijańskie, perskie i neoplatońskie. W jego naukach występuje najwyższy Bóg, Abraksas, z którego pochodzą różne emanacje, w tym Umysł i Słowo. Bazylides był zwolennikiem doketyzmu, twierdząc, że Jezus nie umarł na krzyżu, a zamiast niego ukrzyżowano Szymona z Cyreny. W jego nauczaniu czyny ludzkie nie wpływają na zbawienie.
Septem Sermones ad mortuos
Bazylides jest również postacią w utworze Carla Gustava Junga Septem Sermones ad mortuos, gdzie występuje jako narrator. Jung był inspirowany ideą pobierania nauk od nieżyjących mistrzów duchowych, co miało dla niego duże znaczenie.
Bibliografia
- Winrich Alfried Löhr: Basilides und seine Schule. Eine Studie zur Theologie- und Kirchengeschichte des zweiten Jahrhunderts. Tübingen: Mohr-Siebeck, 1996.
- Carl Gustav Jung: Septem Sermones ad mortuos, w: tegoż, Wspomnienia, sny, myśli, Warszawa 1999.
- Tertulian, Przeciw wszystkim herezjom, w: tegoż, Wybór pism, Warszawa 1983.
