Baśń i jej charakterystyka
Baśń, będąca gatunkiem epickim, należy do folkloru i często określana jest jako bajka magiczna. Charakteryzuje się przewagą elementów fantastycznych nad realistycznymi, co odzwierciedla w sobie dawną magię i wierzenia ludowe, różniąc się od religii brakiem oficjalnego uznania.
Baśń literacka
Baśń literacka to opowieść tworzona przez pisarzy, która czerpie z tradycji ludowej. Jej rozwój nastąpił od XIX wieku, a Hans Christian Andersen przyczynił się do jej popularyzacji. W odróżnieniu od folkloru, baśń literacka powstaje w sposób odgórny i jest przykładem folkloryzmu. Zjawisko to można klasyfikować jako część fantastyki.
Analiza Brunona Bettelheima
Bettelheim zauważa, że baśnie przedstawiają problemy egzystencjalne w sposób zrozumiały dla dzieci, pomagając im w rozwoju osobowości. Wskazuje na stałe motywy, które pomagają dziecku radzić sobie z lękiem związanym z dorastaniem i relacjami z innymi.
Cechy baśni
- Brak wyraźnych granic między światem realnym a magicznym.
- Prosta konstrukcja fabularna.
- Nieokreślony czas i miejsce akcji.
- Motyw tryumfu dobra nad złem.
- Utrwalanie ludowego światopoglądu.
Motywy baśniowe
- Walczące dobro i zło.
- Przenikanie świata nadprzyrodzonego z realnym.
- Triumf miłości i sprawiedliwości.
- Postać mędrca jako moralnego przewodnika.
- Motyw wędrówki.
Najsłynniejsze zbiory baśni
- Księga tysiąca i jednej nocy
- Pańćatantra
- Bajki Babci Gąski – Charles Perrault
- Kinder und Hausmärchen – Bracia Grimm
- Baśnie H.Ch. Andersena
Baśnie ludowe i literackie w Europie
Najstarsze europejskie baśnie ludowe, takie jak dzieła Straparoli, Basilego i Perraulta, ukształtowały tradycję opowiadania baśni. Polskie baśnie, zarówno nieopracowane, jak i literackie, również mają bogatą historię, z autorami takimi jak Oskar Kolberg i Maria Konopnicka.
Podsumowanie
Baśnie odgrywają ważną rolę w kulturze, zarówno w formie ludowej, jak i literackiej, przekazując wiedzę, wartości moralne oraz wspierając rozwój dziecięcej wyobraźni i osobowości.
