„`html
Bartąg
Bartąg to wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda. W latach 1954–1972 była siedzibą władz gromady Bartąg, a w latach 1975–1998 należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się nad rzeką Łyną, na zachód od jeziora Bartąg.
Nazwa
Nazwa Bartąg pochodzi od pruskiego pola osadniczego Berting/Bertingen, które leżało nad jeziorem o tej samej nazwie. Spolszczona forma została zatwierdzona 12 listopada 1946 roku.
Historia
Bartąg ma długą historię osadniczą. W pobliżu odkryto ślady ludzkiej obecności z neolitu oraz skarb z VI-VII wieku. W XIII wieku region opustoszał, jednak po podboju Prus przez zakon krzyżacki, wieś zaczęła się rozwijać. W 1334 roku założono drewniano-ziemną strażnicę, a w 1345 roku lokowano nową wieś czynszową, Bartąg. Mieszkańcy uzyskali prawo rybołówstwa w pobliskich wodach.
Od 1466 do 1772 Bartąg był częścią Korony Królestwa Polskiego, z dominującą ludnością polskojęzyczną. W 1718 roku istniał tutaj folwark kapituły, a w 1861 roku znaczna część mieszkańców mówiła po polsku. Po II wojnie światowej wieś stała się sołecka z rozwiniętą infrastrukturą.
Bractwo Opatrzności Bożej
Bractwo Opatrzności Bożej funkcjonowało w Bartągu już w XVIII wieku. W 1780 roku zostało erygowane na nowo przez ks. Tomasza Grema. W latach 1781–1797 do bractwa przystąpiło 4758 osób. Kult Opatrzności Bożej był związany z pielgrzymkami do Bartąga. Bractwo zostało wznowione w 1917 roku i reaktywowane w 2001 roku.
Oświata
W Bartągu istniała szkoła już około 1772 roku, jednak około 85% parafian było analfabetami. Ks. Grema wdrożył program nauczania, inspirowany szkolnictwem śląskim, ale poziom nauczania był niski.
Transport
Bartąg leży na trasie linii kolejowej nr 216: Działdowo – Olsztyn Główny, co zapewnia miejscowości transport kolejowy.
„`
