„`html
Babka zwyczajna (Plantago major)
Babka zwyczajna, znana również jako babka większa, to gatunek rośliny z rodziny babkowatych. Jej naturalny zasięg obejmuje Europę i Azję, ale rozprzestrzeniła się również na innych kontynentach, zwłaszcza w Ameryce Północnej. W Polsce jest powszechnie występującym gatunkiem.
Morfologia
- Pokrój: Wysokość od 5 do 30 cm, zmienna w zależności od gleby.
- Łodyga: Skrócona, w czasie kwitnienia rozwija się 1–3 łodygi kwiatonośne.
- Liście: Zebrane w różyczce, szerokojajowate, całobrzegie lub ząbkowane, z 5-9 nerwami.
- Kwiaty: Zebrane w walcowate kłosy, małe (do 2 mm), żółtawozielone, z czterema działkami.
- Owoce: Jajowata puszka z 6-10 nasionami, otwierająca się wieczkiem.
Biologia i ekologia
Babka zwyczajna jest byliną, która kwitnie od czerwca do października. Jej nasiona są rozsiewane dzięki lepkości ich łupin. Roślina występuje w różnych siedliskach, takich jak drogi, przydroża, łąki i wysypiska, a w rolnictwie uznawana jest za chwast.
Cechy fitochemiczne
Liście babki są bogate w flawonoidy, witaminy A, C, K, oraz inne substancje bioaktywne, co czyni je wartościowym surowcem zielarskim.
Nazewnictwo
Nazwa rodzajowa Plantago pochodzi od łacińskiego planta, co odnosi się do wyglądu liści. Epitet gatunkowy major oznacza „większy”, co wskazuje na rozmiar liści w porównaniu do innych babek.
Zastosowanie
- Roślina lecznicza: Ma działanie wykrztuśne, przeciwzapalne i osłaniające. Liście stosowano w medycynie ludowej do leczenia ran i ukąszeń.
- Sztuka kulinarna: Świeże liście dodawane są do sałatek, a suszone wykorzystywane w naparach.
Obecność w kulturze
Babka zwyczajna jest często przedstawiana w sztuce, w tym w dziełach takich jak ołtarz Wita Stwosza w Krakowie oraz w malarstwie europejskim z okresu średniowiecza i Renesansu.
Bibliografia
Informacje dotyczące babki zwyczajnej można znaleźć w literaturze botanicznej oraz z zakresu fitoterapii.
„`
