Autonomia Galicji
Autonomia Galicji to zbiór praw społeczno-politycznych, które region uzyskał w latach 1869–1873 na mocy ugody austriacko-polskiej. Kluczowymi osiągnięciami były wprowadzenie języka polskiego jako urzędowego w administracji i sądownictwie oraz powołanie ministra ds. Galicji w 1871 roku.
Do lat 60. XIX wieku Galicja była jedynie prowincją Cesarstwa Austrii. Dążenia do nadania jej autonomii, zarówno politycznej, jak i kulturalnej, zaczęły się w 1860 roku, a pełną autonomię region uzyskał po 1867 roku.
Struktura władzy
W Galicji funkcjonowały różne instytucje objęte autonomią, takie jak Sejm Krajowy, Wydział Krajowy oraz Rada Szkolna Krajowa. Władze austriackie mianowały część urzędników, w tym namiestników. Wprowadzenie języka polskiego do szkół i urzędów oraz ukraińskiego do sądownictwa było istotnym krokiem. Wschodnia Galicja zyskała szkoły ludowe i średnie w obu językach, a we Lwowie powstały katedry ukraińskie na Uniwersytecie.
Władze lokalne stanowiły obieralne rady powiatowe i gminne, a organami wykonawczymi były Wydział Krajowy, wójtowie oraz prezydenci miast, takich jak Lwów i Kraków.
Ruchy robotnicze i chłopskie
W Galicji rozwijał się zorganizowany ruch ludowo-rolniczy, a w 1895 roku powstało Polskie Stronnictwo Ludowe. W latach 80. XIX wieku zaczęły powstawać organizacje robotnicze, w tym ukraińskie. W Galicji Wschodniej rozwijał się ukraiński ruch, który domagał się równouprawnienia oraz autonomii, co prowadziło do konfliktów narodowościowych. Galicja stała się kluczowym obszarem dla polskiego i ukraińskiego ruchu niepodległościowego, rozwijając życie narodowe obu nacji niemal bez ograniczeń ze strony zaborców.
Bibliografia
- Henryk Wereszycki, Historia polityczna Polski 1864-1918, Paryż 1979.
- Czesław Partacz, Od Badeniego do Potockiego. Stosunki polsko-ukraińskie w Galicji w latach 1888–1908, Toruń 1997.
