Autodysocjacja
Autodysocjacja, znana również jako autojonizacja czy autoprotoliza, to proces dysocjacji elektrolitycznej, w którym cząsteczki czystego związku chemicznego rozpadają się na jony pod wpływem innych cząsteczek tego samego związku. W tym procesie cząsteczki pełnią rolę zarówno kwasu, jak i zasady. Autodysocjacja zachodzi w związkach o budowie polarnej.
Przykłady związków ulegających autodysocjacji
Ciekłe związki polarne, takie jak woda, amoniak, metanol, aceton czy dioksan, mogą być stosowane jako rozpuszczalniki polarne, chociaż nie wszystkie z nich wykazują autodysocjację. Ich właściwości sprzyjają rozpadowi na jony innych substancji chemicznych, najczęściej przez proces solwatacji.
Równanie autodysocjacji
Podczas autodysocjacji, gdy zachodzi przeniesienie protonu, możemy zobaczyć ogólne równanie:
SolH + SolH ⇌ Sol– + H+
Iloczyn stężeń jonów powstałych w wyniku autodysocjacji jest nazywany iloczynem jonowym.
Przykłady autodysocjacji
- Autodysocjacja wody: Woda w temperaturze pokojowej ulega autoprotolizie w niewielkim stopniu, a stężenia jonów oksoniowych i wodorotlenowych wynoszą około 10-7 mol/dm³.
- Autodysocjacja siarkowodoru: Zachodzi zgodnie z podobnym mechanizmem.
- Autodysocjacja amoniaku: Proces ten również występuje.
- Autodysocjacja alkoholi: R–OH + R–OH ⇌ R–O– + R–H.
- Autodysocjacja bezwodnych kwasów tlenowych: Zachodzi podobnie jak w przypadku alkoholi.
Podsumowanie
Autodysocjacja jest kluczowym procesem w chemii, który pozwala zrozumieć, jak cząsteczki polarne mogą tworzyć jony oraz jak wpływają na reakcje chemiczne w roztworach. Znajomość tego zjawiska jest istotna w kontekście chemii analitycznej oraz syntez chemicznych.
