Autarkia – definicja i kontekst
Autarkia to samowystarczalność gospodarcza, czyli dążenie państwa do zaspokojenia swoich potrzeb w zakresie produkcji i konsumpcji bez udziału w handlu zagranicznym. Tego rodzaju polityka najczęściej występuje w sytuacjach kryzysowych, jak wojny czy problemy gospodarcze, w celu zapewnienia niezależności od globalnych koniunktur.
Przykłady historyczne
Autarkia była stosowana w różnych krajach w trudnych czasach, takich jak:
- USA, Austria, Czechosłowacja i Włochy w okresie międzywojennym
- Niemcy, Włochy i Japonia w czasie II wojny światowej
- ZSRR i jego satelity od lat 30. XX wieku do końca zimnej wojny
- Kuba, w wyniku embarga międzynarodowego
Charakterystyka autarkii
Wprowadzenie pełnej autarkii, czyli braku eksportu i importu, jest trudne do osiągnięcia. Żadne państwo nie może produkować wszystkich potrzebnych dóbr po konkurencyjnych cenach. W niektórych krajach obserwuje się tendencje autarkiczne, dążące do samowystarczalności jako podstawy ekspansji gospodarczej i militarnej. Kluczowe cechy takiej polityki to:
- Rozwój bazy surowcowej
- Rozwój przemysłu zbrojeniowego
- Gromadzenie surowców energetycznych
- Redukcja importu przy równoczesnym zwiększeniu eksportu
Historia autarkii w XX wieku
W XX wieku autarkia zyskała na znaczeniu w kontekście walki o hegemonię. W ZSRR skoncentrowano się na nacjonalizacji i kolektywizacji, co ograniczyło sferę konsumpcji. W latach 30. XX wieku Niemcy, Japonia i Włochy wprowadziły politykę autarkiczną w związku z przygotowaniami do wojny.
Przyczyny tendencji autarkicznych
Tendencje autarkiczne mogą być podyktowane przyczynami politycznymi i militarnymi. W przypadku organizacji takich jak RWPG, autarkia wynikała zarówno z wewnętrznych, jak i zewnętrznych czynników, takich jak embargo nałożone przez zachodnie kraje w czasie zimnej wojny. Współczesne trendy gospodarcze, takie jak regionalna integracja gospodarcza, są przeciwieństwem autarkii, co wskazuje na jej malejące znaczenie w dzisiejszym świecie.
