August Hlond
August Hlond (5 lipca 1881 – 22 października 1948) był polskim duchownym rzymskokatolickim, salezjaninem i prymasem Polski. Pełnił funkcje arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego (1946-1948) oraz gnieźnieńskiego i poznańskiego (1926-1946). Został konsekrowany na biskupa diecezjalnego katowickiego w 1926 roku, a w 1927 roku został kardynałem.
Życiorys
Urodził się w Brzęczkowicach jako drugie dziecko Jana i Marii Hlond. W 1893 roku rozpoczął naukę w szkole salezjańskiej we Włoszech. Po złożeniu ślubów zakonnych w 1897 roku, ukończył studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, zdobywając doktorat z filozofii i teologii. W latach 1900-1909 pracował jako nauczyciel i kierownik domów salezjańskich w różnych miastach Polski.
Działalność jako biskup
- 1925 – Prekonizacja na biskupa diecezjalnego katowickiego.
- 1926 – Konsekracja i przyjęcie dewizy biskupiej: „Daj mi dusze, resztę zabierz”.
- 1926 – Prekonizacja na arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, prymas Polski.
- 1927 – Kreacja kardynała przez papieża Piusa XI.
Okres II wojny światowej
W 1939 roku, po wybuchu wojny, udał się do Rumunii, a następnie do Watykanu, gdzie angażował się w działania na rzecz Polski. Po aresztowaniu przez Gestapo w 1944 roku, został internowany we Francji. Po wojnie powrócił do Polski, gdzie zainicjował odbudowę kościołów w Warszawie.
Ostatnie lata i upamiętnienie
Kardynał Hlond był zwolennikiem reformy rolnej w Polsce. Zmarł w 1948 roku i został pochowany w archikatedrze św. Jana w Warszawie. W 1992 roku rozpoczęto jego proces beatyfikacyjny, a w 2018 roku papież Franciszek ogłosił go Czcigodnym Sługą Bożym.
Stosunek do Żydów
W 1936 roku wydał list pasterski, potępiając przemoc wobec Żydów, ale jednocześnie krytykując niektóre ich działania. Po pogromie kieleckim w 1946 roku wydał list, w którym potępił morderstwa, ale nie odniósł się bezpośrednio do pogromu.
Upamiętnienie i dziedzictwo
Jego imię noszą szkoły i skwery. Wydano znaczki pocztowe oraz zrealizowano filmy dokumentalne o jego życiu.
