Atropina (siarczan atropiny)
Atropina, znana również jako siarczan atropiny, to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C17H23NO3 i masie molowej 289,37 g/mol. Przyjmuje postać białego lub prawie białego proszku krystalicznego. Jest to racemat składający się z dwóch enancjomerów, z których jeden, hioscyjamina, wykazuje silniejsze działanie.
Źródła naturalne
Atropina występuje naturalnie w roślinach z rodziny psiankowatych (Solanaceae), takich jak:
- pokrzyk wilczej jagodzie (Atropa belladonna)
- bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium)
- lulek czarny (Hyoscyamus niger)
Działanie i zastosowanie
Atropina działa jako lek rozkurczowy oraz środek rozszerzający źrenice, wpływając na wydzielanie gruczołowe i rozkurcz mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym, oskrzelach i układzie moczowym. Działa również na układ sercowo-naczyniowy, przyspieszając tętno i porażając akomodację oka. W małych dawkach może pobudzać korę mózgową, natomiast w dużych wywołuje objawy śpiączki atropinowej.
Objawy zatrucia i leczenie
Zatrucie atropiną objawia się szeregiem symptomów. Leczenie ostrego zespołu antycholinergicznego polega na:
- zapobieganiu dalszemu wchłanianiu substancji
- leczeniu objawowym
- stosowaniu benzodiazepin oraz fizostygminy
W przypadku bradykardii atropina stosowana jest do przywracania prawidłowej pracy serca. Typowa dawka dożylna wynosi 0,5 mg, jednak dawki poniżej tej wartości mogą pogorszyć stan pacjenta. Atropina nie jest zalecana dla pacjentów po przeszczepie serca.
Inne zastosowania
Atropina znajduje zastosowanie w leczeniu stanów spastycznych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych oraz moczowodów, w tym:
- spastycznych zaparciach
- skurczu odźwiernika
- kolce żółciowej
- kolce nerkowej
Klasyfikacja
Atropina należy do grupy alkaloidów, jest aminą trzeciorzędową oraz antagonistą muskarynowym. Znajduje się na liście leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia i jest uznawana za toksynę roślinną oraz odtrutkę.
