Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekłe, nawracające zapalenie skóry, które objawia się uporczywym świądem oraz liszajowaceniem. Choroba najczęściej występuje w dzieciństwie, ale może również dotykać dorosłych. AZS nie jest uleczalna, ale można ją skutecznie leczyć i kontrolować.
Epidemiologia
AZS dotyczy od 0,25 do 20% populacji, a u około ¼ przypadków choroba rozpoczyna się w wieku dorosłym. U większości dzieci objawy ustępują w miarę dorastania.
Etiopatologia
Choroba ma złożoną etiologię, obejmującą czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe, a zmiany chorobowe zachodzą głównie w naskórku. Uszkodzenie bariery ochronnej skóry oraz nadmierna reaktywność immunologiczna, prowadząca do wytwarzania przeciwciał IgE, odgrywają kluczową rolę w rozwoju AZS.
Czynniki genetyczne
Skłonności genetyczne mają znaczący wpływ na ryzyko wystąpienia AZS. Ryzyko wynosi 70% u bliźniąt jednojajowych oraz 20-30% u dwujajowych. Obecność AZS u rodziców znacznie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania u dzieci.
Objawy i przebieg
AZS przebiega w trzech fazach:
- Niemowlęca: zmiany wysiękowe na twarzy, głowie i kończynach.
- Dziecięca: zmiany na zgięciach łokciowych i kolanowych, możliwe zmiany na wargach.
- Młodzieżowa/dorosłych: podobne lokalizacje jak w fazie dziecięcej, z dodatkowymi zmianami na dłoniach.
Wspólnym objawem jest uporczywy świąd, zaczerwienienie, suchość skóry oraz skłonność do infekcji bakteryjnych.
Rozpoznanie
Rozpoznanie AZS opiera się na kryteriach Hannifina-Rajki oraz kryteriach Williama, które uwzględniają obecność swędzących zmian skórnych oraz inne dodatkowe objawy.
Różnicowanie
AZS należy różnicować z innymi schorzeniami, takimi jak łuszczyca, świerzbiączka objawowa i letnia.
Leczenie
Leczenie AZS ma na celu kontrolowanie objawów i wydłużenie okresów remisji. Obejmuje:
- Edukację pacjenta.
- Unikanie alergenów i czynników drażniących.
- Pielęgnację skóry i stosowanie emolientów.
- Stosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych.
W niektórych przypadkach stosuje się leki biologiczne, takie jak dupilumab i tralokinumab.
Prewencja
Ochrona skóry polega na unikaniu barwników, nadmiernego słońca, pocenia się oraz palenia papierosów. Zaleca się także regularne stosowanie emolientów.
Klasyfikacja ICD10
AZS jest klasyfikowane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób jako choroba atopowa.
