Szyfr Atbasz
Szyfr Atbasz to prosty monoalfabetyczny szyfr podstawieniowy o hebrajskim pochodzeniu, który powstał prawdopodobnie około 500 roku p.n.e. Jego zasada działania polega na zamianie liter alfabetu na litery, które znajdują się w równoległym miejscu z drugiego końca alfabetu.
Pochodzenie nazwy
Nazwa „Atbasz” odnosi się do sposobu szyfrowania. W alfabetach hebrajskich pierwsza litera (Alef) zamieniana jest z ostatnią (Taw), a druga (Beth) z przedostatnią (Szin). Stąd wynika skrót ATBaSz.
Odszyfrowywanie
Aby odszyfrować tekst zaszyfrowany tym szyfrem, wystarczy zastosować tę samą metodę szyfrowania, co dla tekstu pierwotnego.
Ułatwienia w szyfrowaniu
Do ręcznego szyfrowania można użyć tabeli kodowej:
- A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z
- Z|Y|X|W|V|U|T|S|R|Q|P|O|N|M|L|K|J|I|H|G|F|E|D|C|B|A
Można również użyć krótszej tabeli:
- Pierwsze 13 liter: A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
- Ostatnie 13 liter: Z|Y|X|W|V|U|T|S|R|Q|P|O|N
Przykład szyfrowania
W alfabecie łacińskim:
- a (1. litera) → z (1. litera od końca)
- t (7. litera od końca) → g (7. litera od początku)
Przykład tekstu:
Jawny: „Ala ma kota”
Szyfrowy: „Zoz nz plgz”
Występowanie w Biblii
Wyrazy szyfrowane szyfrem Atbasz pojawiają się w Biblii, na przykład w Księdze Jeremiasza, gdzie słowo לב קמי leb qamaj (51:1) jest kryptonimem dla słowa כשדים Kaszdim (Chaldejczycy) oraz dla słowa ששך Szeszak jako kryptonim dla בבל Babel (Babilon). Szyfr był stosowany w czasach niewoli babilońskiej w kontekście nieprzychylnym wobec Babilonii.
