Atawizm
Atawizm, pochodzący od łacińskiego słowa atavus, oznacza regresję ewolucyjną, polegającą na pojawieniu się cech lub zachowań charakterystycznych dla odległych przodków danego organizmu. Zjawisko to obejmuje anatomiczne cechy oraz instynkty, które, choć mogą być w formie szczątkowej lub pełnej, są nieprzydatne współczesnym organizmom, lecz miały znaczenie dla ich przodków.
W przypadku ludzi atawizm jest szczególnie widoczny, ponieważ szybkie zmiany w warunkach życia nie nadążyły za ewolucyjnym rozwojem, który trwał setki tysięcy lat. W XIX wieku Cesare Lombroso zaproponował kontrowersyjną hipotezę, łączącą atawizmy z „niższą rasą” i cechami przestępców, co współcześnie zostało odrzucone przez naukę.
Przykłady atawizmów
Atawizmy występują zarówno u ludzi, jak i innych organizmów. Oto niektóre przykłady:
U ludzi:
- dodatkowe brodawki sutkowe
- szczątkowy ogon
- hipertrichoza (nadmierne owłosienie na ciele)
- odruch czepny u noworodków
- nadmiernie rozwinięte kły
- wykształcenie pazurów zamiast paznokci
U zwierząt:
- trójpalczaste konie
- wilczy ząb u koni
- szczątkowe kończyny tylne u wielorybów
U roślin:
- liście zamiast cierni u kaktusów
- występowanie wici u plemników roślin z klasy sagowców i rodzaju miłorząb (Ginkgo)
Podsumowanie
Atawizm jest interesującym zjawiskiem ewolucyjnym, które ilustruje, jak cechy przodków mogą przetrwać w formie szeregów nieprzydatnych lub szczątkowych wśród współczesnych organizmów. Przykłady atawizmów można znaleźć zarówno u ludzi, jak i w świecie zwierząt i roślin, co podkreśla złożoność i różnorodność procesów ewolucyjnych.
