Święty Apostolski Katolicki Asyryjski Kościół Wschodu
Święty Apostolski Katolicki Asyryjski Kościół Wschodu, znany jako Kościół Wschodu, wywodzi swoje korzenie od patriarchatu Seleucji-Ktezyfonu i ma zasięg w Australii, Chinach, Europie, Gruzji, Indiach, Iraku, Iranie, Kanadzie, Libanie, Nowej Zelandii, Rosji, Syrii i Stanach Zjednoczonych. Założycielem Kościoła jest Tomasz Apostoł, a jego liczba wiernych szacowana jest na około 400 000. Kościół nie jest w komunii z innymi chrześcijańskimi wyznaniami.
Historia
Początki
Chrześcijaństwo na Wschodzie rozwinęło się dzięki apostolom, w szczególności Tomaszowi, który dotarł do Indii. Edessa była jednym z pierwszych ośrodków chrześcijańskich, a w III wieku istniało około 20 biskupstw w Mezopotamii. Kościół Wschodu, działający pod świecką władzą innowierców, uniknął licznych herezji i rozłamów, a jego samodzielność rosła z czasem.
Doktryna nestorianizmu
Początkowo nauka Kościoła Wschodu nie różniła się od nauki Kościoła rzymskiego. W V wieku zaczęto wprowadzać elementy nestorianizmu, co doprowadziło do przyjęcia doktryny Teodora z Mopsuestii. Kościół przyjął zmodyfikowaną wersję tego nurtu, która kształtuje jego naukę do dziś.
Rozkwit i Złoty okres
W V-VII wieku Kościół Wschodu przeżywał okres intensywnej działalności misyjnej, osiągając znaczące sukcesy w Azji Środkowej, Chinach i Indiach. Pod koniec I tysiąclecia Kościół podlegał dwudziestu metropolitom i 250 biskupom, z liczbą wiernych sięgającą około 12 milionów. Zmiana władzy na kalifów arabskich przyniosła stabilizację, ale również uzależnienie Kościoła od władzy świeckiej.
Upadek
Pod koniec XIII wieku, po przejściu Ilchanidów na islam, Kościół zaczął doświadczać prześladowań. W wyniku wojen, a szczególnie działań Timura, Kościół Wschodu uległ znacznemu osłabieniu i zniknął z wielu obszarów Azji, pozostawiając jedynie niewielkie skupiska wiernych.
Współczesność
Od XIX wieku Kościół Wschodu zmagał się z prześladowaniami, co spowodowało masową emigrację jego wiernych. W XX wieku Kościół przeszedł reformy, a w 1976 przyjął nazwę „Kościoła asyryjskiego”. Dziś liczy od 150 do 600 tysięcy wiernych. W 1994 podpisano wspólną deklarację chrześcijańską z Janem Pawłem II, co może prowadzić do interkomunii.
Teologia i Sakramenty
Kościół Asyryjski uznaje siedem sakramentów, w tym m.in. Kapłaństwo, Chrzest Święty i Eucharystię. Sakramenty mają kluczowe znaczenie dla duchowego życia wspólnoty.
