Astronauci. Powieść fantastycznonaukowa – powieść Stanisława Lema, wydana po raz pierwszy w 1951 roku. Utwór eksploruje tematy typowe dla literatury science-fiction, takie jak zagrożenia ze strony obcych cywilizacji, podróże międzyplanetarne oraz próby kontaktu z „obcymi”, zawierając jednocześnie elementy propagandy komunistycznej.
Historia powstania
Podczas pobytu w Zakopanem latem 1950 roku, Lem spotkał Jerzego Pańskiego, prezesa Wydawnictwa „Czytelnik”, co skłoniło go do szybkiego napisania powieści.
Fabuła
Akcja rozgrywa się w XXI wieku, w czasach po upadku ostatniego państwa kapitalistycznego, kiedy ludzkość eliminuje problemy wojen i ubóstwa. Bohaterowie odkrywają obiekt pochodzenia pozaziemskiego na Syberii, który zawiera informacje o planowanej inwazji na Ziemię przez cywilizację z Wenus. W celu zbadania zagrożenia, statek „Kosmokrator” wyrusza na Wenus, gdzie astronauci odkrywają, że planeta jest wymarła, a jej cywilizacja zniszczyła się w wyniku wewnętrznych konfliktów.
Bohaterowie
- Robert Smith – pilot, narrator powieści.
- prof. Piotr Arseniew – astrofizyk, kierownik wyprawy.
- prof. Czandrasekar – matematyk z Indii.
- prof. Lao Czu – chiński fizyk.
- inż. Sołtyk – polski nawigator.
- dr Henryk Rainer – chemik z Niemiec.
- Jan Oswaticz – nawigator, prawdopodobnie z Serbii lub Chorwacji.
- Tarland – biolog z nieznanego kraju.
Odbiór
Powieść uznawana jest za początek nowego okresu w polskiej fantastyce naukowej. Otrzymała mieszane recenzje, z jednej strony zauważano jej wartości literackie, z drugiej krytykowano za uproszczenia i ideologiczne skrzywienia. Krytycy podkreślali, że utwór jest alegorią ostrzegającą przed apokalipsą atomową.
Ekranizacje
Na podstawie „Astronautów” powstał film „Milcząca gwiazda” w 1960 roku oraz słuchowisko radiowe w 1977 roku.
Upamiętnienie
W 2011 roku Google upamiętniło 60. rocznicę wydania powieści, twor
