Aster gawędka
Aster gawędka (Aster amellus) to gatunek rośliny z rodziny astrowatych, występujący głównie w Europie oraz części Azji.
Rozmieszczenie geograficzne
Roślina ta występuje w dzikiej formie w środkowej, południowej i wschodniej Europie, a także w Kaukazie, Turcji, Czelabińsku i Kazachstanie. W Polsce można ją spotkać głównie na Roztoczu, Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej, w dorzeczu Wisły oraz na Pomorzu Wschodnim. Izolowane stanowisko znajduje się w Bączalu Górnym.
Morfologia
- Łodyga: Wysokość do 60 cm, sztywna, wzniesiona, szorstko owłosiona.
- Liście: Dolne łopatkowe, górne lancetowate, wszystkie 3-nerwowe i szorstko owłosione.
- Kwiaty: Koszyczki o średnicy 3,5-5 cm, z baldachogroniastymi kwiatostanami. Kwiaty brzeżne są żeńskie, zazwyczaj fioletowe, a wewnętrzne rurkowate, obupłciowe i żółte.
- Owoc: Niełupki o długości 3-4 mm z puchem kielichowym.
Biologia i ekologia
- Rozwój: Bylina, kwitnie od lipca do września. Jest owadopylna, zapylana głównie przez muchówki i błonkówki.
- Siedlisko: Preferuje nasłonecznione, suche miejsca z żyznymi, wapiennymi glebami.
- Klasyfikacja: Gatunek charakterystyczny dla związku Cirsio-Brachypodion pinnati.
Zagrożenia i ochrona
Aster gawędka jest objęty ścisłą ochroną gatunkową w Polsce od 2004 roku, figurując na Czerwonej Liście w kategorii NT (bliski zagrożenia). Jej liczba malała z powodu zarastania muraw przez krzewy oraz działalności gospodarczej.
Zastosowanie i uprawa
- Zastosowanie: Roślina ozdobna, stosowana w ogrodnictwie na kwiaty cięte i rabaty. Opracowano wiele kultywarów, takich jak 'King George’ i 'Sonia’.
- Sposób uprawy: Przez podział wiosną lub przez sadzonki. Wymaga rozsadzania co 4-5 lat. Roślina jest mrozoodporna (strefy 3-9).
Aster gawędka to cenna roślina ozdobna, która wymaga ochrony i właściwej uprawy, aby zachować jej naturalne stanowiska oraz różnorodność w ogrodach.
