Asesor – definicja i znaczenie
Asesor to urząd sądowy, który występował w I Rzeczypospolitej jako doradca sędziego oraz w sądach powszechnych, administracyjnych, prokuraturach, notariacie i izbach komorniczych. Osoba pełniąca tę funkcję musi posiadać odpowiednie kwalifikacje, najczęściej po zdaniu egzaminu zawodowego.
Asesor sądowy
W polskim sądownictwie asesorem sądowym był urzędnik mianowany przez Ministra Sprawiedliwości, który po odbyciu aplikacji sądowej i zdaniu egzaminu mógł ubiegać się o nominację sędziowską. Asesorzy posiadali podobne uprawnienia i obowiązki jak sędziowie, jednak nie byli nieusuwalni.
Zmiany w systemie asesora
Do 5 maja 2009 r. asesorzy sądowi mogli pełnić obowiązki sędziów, jednak wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2007 r. unieważnił przepisy umożliwiające to. W 2014 r. podjęto kroki w celu przywrócenia instytucji asesora w sądach powszechnych, co zaowocowało ustawą z 2016 r.
Asesorzy w sądach administracyjnych
Asesorzy sądowi w sądach administracyjnych są powoływani na pięcioletnią kadencję przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, z siedzibą w wojewódzkim sądzie administracyjnym.
Asesor prokuratury
W prokuraturze asesorzy mogą być powoływani do pełnienia obowiązków prokuratora. Ich decyzje wymagają aprobaty przełożonego, a wynagrodzenie asesora prokuratury wynosi 80% pensji prokuratora rejonowego.
Asesorzy notarialni i komorniczy
Asesorzy notarialni i komorniczy to osoby, które zdały odpowiednie egzaminy i zostały powołane do pełnienia tych funkcji przez Ministra Sprawiedliwości lub prezesa sądu apelacyjnego.
Podsumowanie
Asesorzy pełnią ważną rolę w polskim systemie prawnym, mając różnorodne funkcje w sądownictwie, prokuraturze i notariacie, co czyni ich kluczowymi dla efektywnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
