Armia „Prusy” w Kampanii Wrześniowej 1939
Armia „Prusy” była odwodowym związkiem operacyjnym Wojska Polskiego utworzonym w czerwcu 1939 roku. Jej głównym celem było wsparcie Armii „Kraków” i Armii „Łódź” w przypadku ataku niemieckiego. Z powodu opóźnionej mobilizacji, Armia „Prusy” nie zdążyła osiągnąć pełnych stanów osobowych przed wybuchem wojny.
Planowane Zgrupowania i Mobilizacja
Armia miała składać się z dziewięciu dywizji piechoty oraz Wileńskiej Brygady Kawalerii. Mobilizacja jednostek była planowana na czternasty dzień po wybuchu wojny, jednak szybkie postępy Wehrmachtu pokrzyżowały te plany. Oddziały miały być skoncentrowane w rejonie Tomaszowa Mazowieckiego, Radomia i Kielc, ale trudności logistyczne spowodowały, że rozładunek odbył się w dwóch różnych rejonach:
- Północne zgrupowanie: Koluszki, Łowicz, Skierniewice
- Południowe zgrupowanie: Skarżysko, Opoczno, Radom
Dowództwo i Obsada Personalna
- Dowódca: gen. dyw. Stefan Dąb-Biernacki
- Sztab: płk dypl. piech. Tomasz Obertyński (szef sztabu)
- Dowódcy broni: płk dypl. art. dr Stanisław Künstler (artyleria), płk pil. Jerzy Garbiński (lotnictwo)
Działania Bojowe
W dniu wybuchu wojny żadne jednostki Armii „Prusy” nie dotarły do miejsca koncentracji. 19 Dywizja Piechoty i inne jednostki były w trakcie mobilizacji i rozładunku. W miarę rozwoju sytuacji, armia wchodziła w walki z niemieckimi siłami pancernymi, jednak na skutek braku jednolitego dowodzenia i szybkich ataków przeciwnika, oddziały były zmuszone do odwrotu.
Bitwy i Potyczki
Armia „Prusy” uczestniczyła w wielu starciach, w tym:
- Bitwa pod Piotrkowem (4-6 września)
- Bitwa pod Tomaszowem Mazowieckim (6 września)
- Bitwa pod Iłżą (8-9 września)
Podział Armii i Ostateczne Losy
W obliczu niepowodzeń, Armia „Prusy” została podzielona na dwie grupy: północną i południową. Grupa północna próbowała wesprzeć Armię „Łódź”, jednak została rozbita, tracąc większość sprzętu. Grupa południowa, działająca niezależnie, również uległa zniszczeniu po bitwie pod Iłżą.
Podsumowanie
Armia „Prusy” nie zdołała skutecznie zrealizować swoich zadań operacyjnych w obliczu szybkiego ataku niemieckiego. Słaba mobilizacja i brak koordynacji działań przyczyniły się do jej porażek w kampanii wrześniowej 1939 roku.
