Armia Koronna
Armia Koronna była siłą zbrojną Korony Królestwa Polskiego w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jej struktura oraz organizacja ewoluowały w ciągu XVIII wieku, a kluczową rolę odgrywał Sztab Generalny, który zarządzał wojskami koronnych.
Sztab Generalny
Sztab Generalny składał się z wysokich rangą urzędników wojskowych oraz cywilnych. W 1776 roku Sejm ustalił listę stanowisk, w skład której wchodziły m.in.:
- hetman wielki koronny
- hetman polny koronny
- pisarz polny koronny
- generał artylerii koronnej
- generałowie inspektorzy
W kolejnych latach struktura ulegała zmianom, a w 1789 roku wprowadzono nową organizację, która przewidywała m.in. dodatkowe stanowiska dla generałów oraz adiutantów.
Dywizje Koronne
Armia Koronna była podzielona na dywizje, z których najbardziej znaczące to:
- 1 Dywizja Koronna – gen. ks. Józef Poniatowski
- 2 Dywizja Koronna – gen. Arnold Anastazy Byszewski
- 3 Dywizja Koronna – gen. Tadeusz Kościuszko
Piechota Koronna w XVIII w.
W 1776 roku piechota koronny składała się z siedmiu regimentów, które z czasem zwiększyły się do piętnastu. Stan faktyczny w latach 1786–1788 wynosił 7844 żołnierzy, przy niewielkich różnicach w liczbie rekrutów.
- 1 Regiment Pieszy Koronny
- 2 Regiment Pieszy Koronny
- 3 Regiment Pieszy Czapskiego
- 4 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Koronnej
Jazda Koronna w XVIII w.
W 1778 roku jazda koronna liczyła około 4700 ludzi. W wyniku reform z 1784 roku, etat jazdy przewidywał 5522 żołnierzy. Najwyższy stan jazdy osiągnięto przed wojną z Rosją w 1792 roku, kiedy liczba żołnierzy wynosiła 20924.
- Gwardia Konna Koronna
- 1 Brygada Kawalerii Narodowej
- 2 Brygada Kawalerii Narodowej
Wojska Techniczne
W skład armii koronnej wchodziły również jednostki techniczne, w tym:
- Korpus Artylerii Koronnej
- Korpus Inżynierów Koronnych
- Korpus Pontonierów Koronnych
Finansowanie
Armia Koronna była finansowana na mocy uchwał Sejmu Niemego z 1717 roku, z budżetem wynoszącym 5 mln 425 tys. zł. Dodatkowe wpływy pochodziły z podatków, co pozwalało na utrzymanie około 19 tys. żołnierzy, z czego w rzeczywistości służyło średnio 13 tys.
