Architektura romańska w Anglii
W Anglii okres romański różni się od klasycznych podziałów w Europie. Czas przed bitwą pod Hastings w 1066 roku, związany z panowaniem anglo-saskim, jest określany jako przedromański. W tym czasie architektura karolińska miała znaczący wpływ na budownictwo, wprowadzana przez francuskich mistrzów. Lata normandzkie oznaczają rozwój sztuki romańskiej, a po 1189 roku następuje okres staroangielski, łączący cechy późnego romańskiego stylu z początkami gotyku.
Cechy stylu normandzkiego
Styl normandzki, szczególnie rozwinięty w Anglii, charakteryzuje się:
- monumentalnymi budowlami z bogatą dekoracją geometryczną,
- trójnawowymi bazylikami z wydłużonym korpusem,
- fasadami flankowanymi wieżami,
- wyraźnie zaznaczonym transeptem,
- podłużnym prezbiterium,
- masywnymi filarami i arkadami oddzielającymi nawy boczne.
W późniejszych latach, styl nowoangielski, uważany za wczesny okres gotyku, wprowadził ostre łuki w arkadach i sklepienia krzyżowo-żebrowe.
Zabytki architektury romańskiej
Budownictwo sakralne
- Katedra w Canterbury (tylko fundamenty),
- Katedra w St Albans,
- Katedra w Durham (1093–1133) – jedna z pierwszych z sklepieniem żebrowym,
- Katedra w Ely,
- Katedra w Peterborough,
- Katedra w Worcester (zachowana krypta),
- Katedra w Norwich (1096–1120) – trójnawowa bazylika,
- Opactwo Westminster Abbey (przebudowane w gotyku),
- Opactwo Fountains Abbey w Yorkshire.
Budownictwo świeckie
- Przytułek dla starców w Winchesterze (1136),
- Biała Wieża zamku Tower (1077–1097) z kaplicą św. Jana,
- Cylindryczne donżony zamków: Alnwick, Windsor, Berkeley, Carisbrooke, Pontefract, Durham i graniasty zamek Kenilworth.
Bibliografia
- Sztuka Świata – t. 3, Wydawnictwo Arkady, 1999 r.
- Historia architektury dla wszystkich – Tadeusz Broniewski, Wydawnictwo Ossolineum, 1990 r.
- David Watkin, Historia architektury zachodniej, Wydawnictwo Arkady, 2006 r.