Archeologia: Definicja i Cel
Archeologia to nauka, która bada społecznokulturową przeszłość człowieka poprzez analizę źródeł archeologicznych, takich jak materialne pozostałości działań ludzkich. Jej celem jest odtworzenie historii ludzkości na podstawie artefaktów, ekofaktów i szczątków ludzkich.
Źródła Archeologiczne
Źródła archeologiczne dzielą się na:
- Nieruchome: pozostałości budowli, groby, drogi.
- Ruchome: narzędzia, naczynia, artefakty.
Efektywne źródła archeologiczne są wynikiem procesów takich jak depozycja i odkrywanie, które niosą ze sobą ryzyko utraty informacji o przeszłości.
Miejsce Archeologii w Systemie Nauk
Archeologia łączy się z różnymi dziedzinami nauki, w zależności od regionu. W Europie Środkowej jest związana z historią, natomiast w krajach anglosaskich z antropologią. Istnieją subdyscypliny archeologii, takie jak:
- Archeologia prahistoryczna
- Archeologia protohistoryczna
- Archeologia historyczna
Metody Badawcze
Badania archeologiczne obejmują:
- Metody poszukiwania źródeł: analiza map, badania geofizyczne, archeologia lotnicza.
- Metody analizy źródeł: wykopaliska, dokumentacja.
Datowanie w Archeologii
Chronologia źródeł archeologicznych ustalana jest poprzez:
- Chronologię względną: analiza stratygrafii, seriacja.
- Chronologię absolutną: metody izotopowe, dendrochronologia.
Współpraca z Naukami Biologicznymi
Archeologia współpracuje z naukami biologicznymi, takimi jak paleobotanika i archeozoologia, co pozwala na rekonstrukcję warunków środowiskowych oraz gospodarki dawnych społeczeństw.
Historia Archeologii
Archeologia jako nauka zaczęła się rozwijać w XIX wieku, a jej podstawy położyli badacze, tacy jak Christian Jürgensen Thomsen. W Polsce pierwsze muzeum archeologiczne powstało w XIX wieku, a Kazimierz Michałowski przyczynił się do rozwoju polskiej szkoły archeologicznej.
Przepisy Prawne
W Polsce prowadzenie badań archeologicznych wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Znalezienie przedmiotu archeologicznego obliguje do jego zabezpieczenia i powiadomienia konserwatora.
Podsumowanie
Archeologia jest kluczową nauką w odtwarzaniu historii ludzkości, łączącą różnorodne metody badawcze i współpracującą z innymi dziedzinami nauki. Jej rozwój na przestrzeni wieków oraz regulacje prawne mają istotne znaczenie dla ochrony dziedzictwa kulturowego.
