Aparat mowy
Aparat mowy to zespół narządów biorących udział w tworzeniu dźwięków ludzkiej mowy, który jest częścią układu oddechowego. Budowa tych narządów jest podobna u innych naczelnych, co nie wyjaśnia w pełni zjawiska mowy u człowieka.
Budowa aparatu mowy
Aparat mowy składa się z trzech głównych grup narządów:
- Aparat oddechowy
- Aparat fonacyjny
- Aparat artykulacyjny
Aparat oddechowy
Aparat oddechowy obejmuje płuca, przeponę, tchawicę i oskrzela. Płuca są głównym źródłem powietrza potrzebnego do produkcji dźwięków.
Aparat fonacyjny
Głównym elementem aparatu fonacyjnego jest krtań, zbudowana z chrząstek i mięśni. Znajdują się w niej więzadła głosowe, które zmieniają położenie dzięki działaniu mięśni. Szpara głosowa pomiędzy więzadłami nazywana jest głośnią. Ułożenie tych więzadeł jest kluczowe zarówno w oddychaniu, jak i mówieniu:
- Podczas spokojnego oddychania więzadła są rozsunięte, co pozwala na swobodny przepływ powietrza.
- Przy wymawianiu dźwięcznych głosek, więzadła na przemian się zwierają i rozwierają, co powoduje drgania powietrza.
Aparat artykulacyjny
Aparat artykulacyjny to narządy, które modyfikują strumień powietrza, obejmujące jamy nosową, gardłową i ustną. Narządy te dzieli się na ruchome i nieruchome:
- Ruchome: wargi, język, podniebienie miękkie, żuchwa
- Nieruchome: zęby, dziąsła, podniebienie twarde
Ustawienie tych artykulatorów wpływa na barwę głosków, które słyszymy.
