Antoni Bryk – Życiorys
Antoni Bryk (1820-1881) był polskim lekarzem i chirurgiem, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urodził się w Dubiecku, w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły wiejskiej wyjechał do Wiednia, gdzie rozpoczął naukę w gimnazjum, a następnie studia medyczne. W 1846 roku uzyskał tytuł doktora medycyny na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Po studiach Bryk zmagał się z obowiązkami pańszczyznianymi. Hrabia Kazimierz Krasicki, właściciel dóbr, domagał się jego powrotu do rodzinnej wsi, co zmusiło go do objęcia posady lekarza wojskowego, co uratowało go przed przymusową pracą na włościach. W latach 1846-1852 pracował w szpitalach garnizonowych.
W 1852 roku Bryk rozpoczął wykłady z medycyny sądowej na Uniwersytecie Jagiellońskim, a po śmierci Ludwika Bierkowskiego w 1860 roku został profesorem chirurgii. Jego negatywne nastawienie do polskości wynikało z braku wsparcia ze strony polskiej szlachty w jego dążeniach edukacyjnych. Bryk krytycznie odnosił się do postawy polskich elit, które, według niego, utrudniały kształcenie uzdolnionych Polaków.
Kariera i osiągnięcia
Pomimo początkowego oporu wobec polskości, Bryk stał się pionierem w stosowaniu metod Josepha Listera w chirurgii, co przyczyniło się do zmniejszenia śmiertelności wśród pacjentów. W 1869 roku prowadził wykłady w języku niemieckim, jednak po wprowadzeniu autonomii Galicji, zaczął wykładać po polsku, umożliwiając edukację młodym Polakom z zaboru rosyjskiego.
Był również aktywnym członkiem redakcji „Przeglądu Lekarskiego” oraz autorem wielu artykułów. Jego negatywne nastawienie do polskości nie uległo zmianie do końca życia, choć nawiązał współpracę z młodymi Polakami.
Publikacje i literatura
- Józef Bogusz: Antoni Bryk. W: Sylwetki chirurgów polskich, Ossolineum, Wrocław 1983.
- Zbigniew Fras: Galicja, Wrocław 2002.
Linki zewnętrzne
Więcej publikacji Antoniego Bryka można znaleźć w bibliotece Polona.
