Andrzej Malewski
Andrzej Malewski (21 listopada 1929 – 11 grudnia 1963) był polskim metodologiem nauk społecznych, specjalizującym się w socjologii, psychologii społecznej, historii i ekonomii.
Życiorys
Urodził się w Warszawie jako syn Leona i Heleny Malewskich. W czasie II wojny światowej walczył w powstaniu warszawskim jako najmłodszy żołnierz batalionu „Parasol”, zdobywając w wieku 15 lat Krzyż Walecznych.
Po wojnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim, uzyskując tytuł magistra z zakresu nauk ekonomiczno-politycznych oraz socjologii. Następnie pracował jako asystent w Katedrze Historii Filozofii oraz w Katedrze Logiki. W 1956 roku dołączył do Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, gdzie pracował pod kierunkiem prof. Stanisława Ossowskiego. Doktoryzował się w 1958 roku, a jego praca dotyczyła teorii socjologicznych.
W latach 1959–1960 przebywał w USA na Stypendium Forda, gdzie współpracował z George’em Homansem. Od 1960 roku był członkiem redakcji „Studiów Socjologicznych”, a w 1961 roku objął kierownictwo Pracowni Psychologii Społecznej w PAN oraz rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Warszawskim.
Poglądy
Malewski inspirował się pracami Karla Poppera i Rudolfa Carnapa, przyjmując nomotetyczny model nauk społecznych. Uważał, że nauki te powinny dążyć do odkrywania prawidłowości w zachowaniach ludzkich i przewidywania skutków działań. Krytykował separację nauk społecznych, postulując ogólną teorię ludzkiego zachowania jako spójną podstawę dla tych dyscyplin.
Dzieła
- ABC porządnego myślenia, Warszawa 1957
- Studia z metodologii historii (z Jerzym Topolskim), Warszawa 1960
- O zastosowaniach teorii zachowania, Warszawa 1964
- O nowy kształt nauk społecznych. Pisma zebrane, Warszawa 1975
Podsumowanie
Andrzej Malewski był znaczącą postacią w polskiej nauce, która poprzez swoje badania i publikacje przyczyniła się do rozwoju metodologii nauk społecznych. Jego prace do dziś pozostają ważnym punktem odniesienia w tej dziedzinie.
