Andaluzyt
Andaluzyt to rzadki minerał z grupy krzemianów, którego nazwa pochodzi od Andaluzji w Hiszpanii, gdzie został po raz pierwszy odkryty w 1798 roku.
Właściwości
Minerał ten tworzy wydłużone kryształy, osiągające długość do 20 cm. Może występować w różnych formach, takich jak skupienia zbite, ziarniste, pręcikowe i promieniste. Charakteryzuje się słabą fluorescencją oraz silnym pleochroizmem, przybierającym kolory żółty, zielony i czerwony. Andaluzyt jest minerałem kruchym, przeświecającym i najczęściej nieprzezroczystym. Nie rozpuszcza się w kwasach i nie topnieje. Jest polimorficzny z dystenem i sillimanitem.
Odmiany
- Chiastolit – zawiera czarne inkluzje w kształcie krzyża, występuje w okolicach Santiago de Compostela, używany do produkcji pamiątek pielgrzymkowych.
Inne odmiany polimorficzne Al2O3 • SiO2
- Dysten – niebieska odmiana to cjanit, a szarobiała i biała to rhätizyt.
- Sillimanit – występuje w formie włóknistej, spilśnionej, wymieszanej z kwarcem, znanej jako fibrolit.
Występowanie
Andaluzyt jest minerałem rzadkim, występującym w skałach metamorficznych, takich jak łupki ilaste przekształcone w hornfelsy blisko granitoidowych intruzji. Można go znaleźć w żyłach pegmatytowych oraz skałach okruchowych. Główne miejsca występowania to:
- USA – Kalifornia
- Afryka Wschodnia (główne źródło andaluzytu w jubilerstwie)
- Sri Lanka – Mankoba
- Mjanma
- Brazylia – Santa Teresa, Minas Gerais, Minas Novas
- Rosja – Ural
- Kazachstan
- Australia
W Polsce andaluzyt występuje na Dolnym Śląsku, w masywie Karkonoszy oraz w Górach Sowich.
Zastosowanie i znaczenie
- W nauce i kolekcjonerstwie
- W jubilerstwie, gdzie największe okazy osiągają masę do 100 ct (kamienie wymagają ostrożnego obchodzenia się)
- Produkcja specjalnej porcelany
- Wytwarzanie materiałów kwasoodpornych i ognioodpornych
