Alojzy Wiktor Stepinac
Alojzy Wiktor Stepinac (1898-1960) był chorwackim duchownym katolickim, kardynałem oraz prymasem Chorwacji. Pełnił funkcję arcybiskupa Zagrzebia w latach 1937-1960 oraz był wikariuszem wojskowym ustaszów. Po wojnie został skazany przez komunistyczne władze na 16 lat więzienia, z czego po pięciu latach zamieniono mu karę na zakaz opuszczania parafii w Krašiciu. W 1952 roku papież Pius XII mianował go kardynałem, a w 1998 roku Jan Paweł II beatyfikował Stepinaca, uznając go za męczennika.
Wczesne życie i edukacja
Stepinac urodził się w chłopskiej rodzinie we wsi Brezarić. Po ukończeniu gimnazjum w Zagrzebiu w 1916 roku, brał udział w I wojnie światowej, gdzie został ranny i wzięty do niewoli. Po wojnie rozpoczął studia rolnicze, jednak w 1924 roku wstąpił do seminarium duchownego. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1930 roku. Jako arcybiskup Zagrzebia, przyczynił się do rozwoju działalności charytatywnej i publikacji czasopisma „Caritas”.
Rola w czasie II wojny światowej
Stepinac był wikariuszem wojskowym ustaszów i członkiem parlamentu NDH. Jego postawa wobec reżimu była kontrowersyjna – z jednej strony współpracował z władzą, a z drugiej próbował łagodzić skutki jej działań, w tym ochrony osób zagrożonych represjami. Stepinac zaprotestował przeciwko przepisom dyskryminującym Żydów i wyrażał sprzeciw wobec masakr Serbów.
Proces i skazanie
Po wojnie Stepinac został aresztowany przez władze komunistyczne. Jego proces budził kontrowersje – niektórzy historycy uważają go za pokazowy. Ostatecznie po pięciu latach uwięzienia, Stepinac pozostał w Krašiciu. W 1952 roku otrzymał tytuł kardynała, jednak w ostatnich latach życia zmagał się z chorobą.
Beatyfikacja i dziedzictwo
Stepinac zmarł 10 lutego 1960 roku. Jego beatyfikacja miała miejsce 3 października 1998 roku, kiedy papież Jan Paweł II podkreślił znaczenie wiary, szacunku dla człowieka i miłości w jego nauczaniu. W 2016 roku papież Franciszek wstrzymał proces kanonizacyjny Stepinaca.
Jego postać pozostaje kontrowersyjna w kontekście historii Chorwacji i Kościoła katolickiego, a opinie na temat jego działań w czasie II wojny światowej są podzielone.
