Aleksandr Michajłowicz Lapunow
Aleksandr Michajłowicz Lapunow (1857-1918) był rosyjskim matematykiem i fizykiem matematycznym, znanym z wkładu w analizę matematyczną, rachunek prawdopodobieństwa, równania różniczkowe oraz mechanikę teoretyczną. Jest twórcą współczesnej teorii stabilności układów mechanicznych, znanej poprzez metody Lapunowa.
Życiorys
Lapunow urodził się 6 czerwca 1857 roku w Jarosławiu. Jego ojciec, Michaił Wasiliewicz Lapunow, był astronomem i dyrektorem liceum, a bracia Aleksandra wyróżniali się w różnych dziedzinach, m.in. muzyce i lingwistyce. Po śmierci ojca w 1868 roku, Aleksandr uczył się pod okiem wuja, a następnie kontynuował edukację w Niżnym Nowogrodzie, gdzie ukończył gimnazjum w 1876 roku.
Studia
W 1876 roku Lapunow rozpoczął studia na Uniwersytecie Petersburskim, początkowo na wydziale fizyki i matematyki, a następnie skupił się na matematyce. Pod kierunkiem D.K. Bobylewa napisał swoje pierwsze prace naukowe, a w 1880 roku otrzymał złoty medal za osiągnięcia w hydrostatyce. W 1884 roku obronił pracę magisterską na temat stabilności płynów wirujących, która zyskała międzynarodowe uznanie.
Kariera akademicka
W 1895 roku Lapunow został privatdozentem na Uniwersytecie w Charkowie, a dwa lata później uzyskał stopień doktora z pracą o stabilności ruchu. W 1902 roku powrócił do Sankt Petersburga jako profesor i członek Akademii Nauk. Był autorem wielu ważnych prac, które przyczyniły się do rozwoju teorii równań różniczkowych i teorii prawdopodobieństwa. Pracował w samotności, utrzymując ograniczone kontakty naukowe.
Ostatnie lata życia
W 1917 roku Lapunow przeniósł się do Odessy z żoną, która zmagała się z chorobą. Po jej śmierci w 1918 roku, Lapunow popełnił samobójstwo. Zmarł 3 listopada 1918 roku w wieku 61 lat.
Wkład naukowy
- Teoria równań różniczkowych
- Teoria potencjału
- Teoria układów dynamicznych
- Teoria prawdopodobieństwa
Lapunow przyczynił się do rozwoju metod stabilności układów równań różniczkowych i sformułował centralne twierdzenie graniczne w warunkach ogólnych, co wpłynęło na dalszy rozwój teorii prawdopodobieństwa.
