Aleksandr Nikołajewicz Jakowlew
Aleksandr Nikołajewicz Jakowlew (1923-2005) był rosyjskim ekonomistą, działaczem komunistycznym i kluczową postacią w procesie pieriestrojki. Doradzał Michaiłowi Gorbaczowowi i odegrał istotną rolę w kształtowaniu jego publicznego wizerunku, co przyczyniło się do popularności Gorbaczowa na Zachodzie w latach 80. XX wieku. Jakowlew był również inicjatorem polityki głasnosti, polegającej na liberalizacji cenzury.
W 1972 roku, za sprawą artykułu „Przeciw antyhistoryzmowi”, Jakowlew został usunięty ze stanowisk w aparacie propagandy komunistycznej z powodu krytyki nacjonalistycznych i antysemickich tendencji w KPZR. Po tej sytuacji pełnił funkcję ambasadora ZSRR w Kanadzie, a następnie sekretarza do spraw ideologii w KC KPZR.
W miarę upływu czasu Jakowlew stał się krytykiem systemu radzieckiego, a ostatecznie potępił komunizm. Po rozpadzie ZSRR prowadził komisję ds. rehabilitacji ofiar komunizmu i badał okoliczności śmierci Raoula Wallenberga. Jego działania przyczyniły się do otwarcia archiwów katyńskich w Rosji za prezydentury Borysa Jelcyna.
Odznaczenia
Jakowlew był odznaczony wieloma nagrodami, m.in.:
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy (1998)
- Order Rewolucji Październikowej (1971)
- Order Czerwonego Sztandaru
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (3 razy)
- Order Przyjaźni Narodów (1983)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Order Czerwonej Gwiazdy (1946)
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia)
- Order Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa)
- Order Trzech Gwiazd (Łotwa)
- Order Wyzwoliciela (Wenezuela)
- Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
W 2005 roku Jakowlew został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.
Podsumowanie
Jakowlew był znaczącą postacią w historii ZSRR, który przeszedł drogę od lojalnego komunisty do krytyka systemu. Jego prace i działania miały istotny wpływ na zmiany polityczne w Rosji oraz na rehabilitację ofiar komunizmu.
