Życiorys Aleksandra Imeretyńskiego
Aleksander Imeretyński, pochodzący z dynastii Bagrationów, był generał-gubernatorem Warszawy w latach 1897–1900. Został powołany na to stanowisko przez cara, zastępując Pawła Szuwałowa.
Początkowo Imeretyński wydawał się zwolennikiem porozumienia z Polakami oraz starał się zdobyć ich przychylność dla Rosji. W rzeczywistości jednak dostrzegał zagrożenie w rosnącym niezadowoleniu społecznym, które było podsycane przez nielegalne organizacje i wydawnictwa, takie jak „Robotnik” i Polska Partia Socjalistyczna (PPS).
Ruch socjalistyczny w końcu XIX wieku zyskiwał na sile, docierając do robotników, chłopów i Żydów. W odpowiedzi na to Imeretyński zdecydował się na zmianę polityki wobec Polaków, wprowadzając pozorne ustępstwa, które miały na celu zneutralizowanie wpływu ruchów opozycyjnych. Do tych działań należały:
- Przywrócenie prawa do modlitwy w języku polskim w szkołach (1897).
- Zdymisjonowanie kuratora Aleksandra Apuchtina.
- Utworzenie polskojęzycznej gazety.
- Zezwolenie na budowę pomnika Adama Mickiewicza.
W 1898 roku działacze PPS zdobyli tajny memoriał Imeretyńskiego, w którym opisał on swoje plany dotyczące polityki wobec Polaków. Memoriał, publikowany w Londynie z wstępem Józefa Piłsudskiego, zdobył ogromny rozgłos i przyczynił się do dymisji Imeretyńskiego oraz osłabienia stronnictw ugodowych w Polsce.
