Alba
Alba, znana również jako vestis alba, to długa, biała szata liturgiczna noszona przez duchownych oraz osoby usługujące podczas liturgii w obrządku łacińskim oraz w niektórych kościołach protestanckich. W tradycji Kościołów wschodnich odpowiednikiem alby jest sticharion.
Historia alby
Historia alby sięga wczesnego chrześcijaństwa, kiedy to była noszona przez katechumenów przy chrzcie, symbolizując czystość. W VI wieku alba stała się standardowym elementem ubioru liturgicznego duchownych. Jej design wywodzi się ze starożytnej tuniki, charakteryzującej się długimi, szerokimi rękawami i sięgającej kostek.
Początkowo alba była wykonana z lnu, dziś stosuje się różne tkaniny. Od około X wieku zaczęto zdobić alby haftem, a od XVI wieku wprowadzono koronkowe wykończenia. Po reformach Soboru Watykańskiego II w XX wieku wrócono do prostych, białych alb.
Alba może być przepasywana cingulum, które symbolizuje wstrzemięźliwość. Cingulum jest opcjonalne, gdy alba dobrze przylega do ciała. W przypadku, gdy alba nie zakrywa stroju pod szyją, należy założyć humerał, lnianą chustę z długimi sznurami.
Alba w Kościołach katolickich
W liturgii Kościoła katolickiego kapłan i diakon zakładają albę zawsze, gdy noszą stułę oraz ornat lub dalmatykę. Alternatywnie mogą używać krótszej szaty, jaką jest komża. Kapłani i alumnowie seminariów noszą sutannę pod komżą, a ministranci sutanele.
Alba jest również noszona przez liturgicznych pomocników, w tym ministrantów, lektorów i akolitów.
Alba w wspólnotach protestanckich
W niektórych wspólnotach protestanckich alba jest używana przez duchownych. W Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce, alba sięgająca do kostek jest jednym z trzech zatwierdzonych strojów liturgicznych, noszona z kolorową stułą. W Kościele Ewangelicko-Metodystycznym również stosuje się albę z kolorową stulą, jednak w Kościele Ewangelicko-Reformowanym używa się jedynie czarnej togi z białymi befkami.
W większości Kościołów ewangelicznych alba i inne stroje liturgiczne (z wyjątkiem czarnej togi) nie są powszechnie stosowane. Pastorzy często ubierają się w garnitury na nabożeństwa i liturgie.
