Akt Pokuty w Mszy Świętej
Akt pokuty (łac. actus paenitentialis) jest integralną częścią obrzędów wstępnych mszy świętej. Składa się z czterech głównych elementów:
- wezwanie kapłana
- chwila ciszy
- formuła wyznania grzechów
- absolucja, czyli prośba kapłana o przebaczenie grzechów w imieniu wspólnoty
Obrzęd ten ma swoje korzenie w prywatnych modlitwach kapłana, które przygotowywały go do mszy. W mszałach rzymskich wyróżnia się trzy formy wyznania grzechów:
- Spowiedź powszechna (Confiteor) – modlitwa w postaci apologii, pochodząca z Rzymu, która rozwijała się z prywatnej modlitwy papieża, odmawianej w postawie prostracji przed ołtarzem.
- Forma dialogowana – oparta na wezwaniach z Pisma Świętego (Jl 2, 17; Ps 85, 8).
- Forma tropiczna – litanijna struktura, składająca się z trzech wezwań zakończonych apostrofą Kyrie eleison.
W niedziele, zwłaszcza w okresie wielkanocnym, akt pokuty może być zastąpiony błogosławieństwem i pokropieniem wodą święconą, co przypomina chrzest. W środę popielcową akt pokuty zastępuje obrzęd posypania głów popiołem, który ma miejsce po homilii.
Akt pokuty nie jest również odprawiany, gdy msza poprzedzona jest procesją lub podczas sprawowania sakramentów chrztu i małżeństwa.
Z punktu widzenia teologii katolickiej, akt pokuty ma na celu gładzenie grzechów lekkich. W przypadku grzechów ciężkich wymagana jest spowiedź w sakramencie pokuty.
