Agresja w prawie międzynarodowym
Agresja, w kontekście prawa międzynarodowego, oznacza zbrojny atak jednego lub kilku państw na inne. Państwo, które dokonuje agresji, nazywane jest agresorem, a ofiara ma prawo do samoobrony, wspieranej przez inne państwa. Agresja jest zakazana zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i krajowym, a jej naruszenie stanowi zbrodnię przeciwko pokojowi.
Definicja agresji
Definicje agresji ewoluowały na przestrzeni lat. Początkowo sojusze unikały precyzyjnych definicji, ograniczając się do ogólnych sformułowań. W 1928 roku powstał Pakt Brianda-Kellogga, który potępiał wojnę jako środek rozwiązywania sporów. W 1933 roku podpisano Konwencję o określeniu agresji, która definiowała agresję jako:
- wypowiedzenie wojny innemu państwu,
- napad przy użyciu sił zbrojnych,
- atak na terytorium, okręty lub samoloty innego państwa,
- blokadę morska portów,
- wsparcie uzbrojonych band atakujących inne państwo.
Rozwój przepisów międzynarodowych
Karta Narodów Zjednoczonych z 1945 roku zakazuje stosowania siły przeciw innemu państwu, a Rada Bezpieczeństwa ma prawo autoryzować działania zbrojne w celu utrzymania pokoju. W 1974 roku przyjęto rezolucję ONZ 3314, która definiuje agresję jako użycie siły zbrojnej przeciw suwerenności, integralności terytorialnej lub politycznej niezawisłości innego państwa.
Przykłady agresji
Przykłady działań uznawanych za agresję obejmują:
- inwazję lub atak sił zbrojnych na terytorium innego państwa,
- bombardowanie terytorium innego państwa,
- blokadę portów,
- atak sił zbrojnych na inne siły zbrojne,
- wykorzystanie terytorium innego państwa do dokonania agresji.
Międzynarodowy Trybunał Karny
Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego z 2010 roku wprowadza pojęcie agresji, które uwzględnia zamiar napaści, a nie tylko pierwsze użycie siły. Nowelizacja weszła w życie po ratyfikacji przez 30 państw, w tym Polskę, w lipcu 2018 roku.
Agresja pozostaje kluczowym zagadnieniem w prawie międzynarodowym, a jej definicje i regulacje są nieustannie rozwijane w odpowiedzi na zmieniające się realia polityczne i bezpieczeństwa.
