Aforyzm
Aforyzm to krótka, zwięzła wypowiedź wyrażająca ogólną prawdę filozoficzną lub moralną. Charakteryzuje się lapidarnością i często zaskakującym sformułowaniem.
Aforystyka na świecie
Aforyzm ma swoje korzenie w starożytności, gdzie pierwszym znanym aforystą był Ptahhotep. W Grecji i Rzymie aforyzmy tworzyli tacy myśliciele jak:
- Heraklit
- Epikur
- Seneka
- Marek Aureliusz
W literaturze nowożytnej aforyzmy były popularne w dziełach takich autorów jak Erazm z Rotterdamu, Blaise Pascal oraz François de La Rochefoucauld.
Aforystyka w Polsce
W Polsce rozwój aforystyki przypada na okres baroku, choć jej początki sięgają starożytności. Znane są m.in. „Dystychy moralne” Marcusa Catona. W średniowieczu popularność zyskały schematyczne aforyzmy, takie jak „trynki” oraz „czworaki”.
Ważnymi polskimi aforystami byli:
- Jan Żabczyc
- Aleksander Fredro
- Henryk Sienkiewicz
- Julian Tuwim
- Witold Gombrowicz
Zbiory aforyzmów publikowały m.in. Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” oraz Państwowy Instytut Wydawniczy.
