Adwajta – Wprowadzenie
Adwajta (dewanagari अद्वैत वेदान्त, ang. Advaita Vedanta) to monistyczny kierunek w indyjskiej filozofii wedanty, stworzony przez Adi Śankarę. Kluczowymi pojęciami w tym systemie są Brahman, Atman oraz Maja.
Brahman
W filozofii Adwajty, Brahman jest jedynym realnym bytem, Absolutem przenikającym wszechświat, ale także go przewyższającym. Brahman jest Nirguna – bezpostaciowy i niepodzielny. Można go symbolizować pod różnymi postaciami, co pozwala na oddawanie mu czci w formie Saguna Brahman – Brahmana z atrybutami. Przykłady takich form to Wisznu, Śiwa, Dewi, Ganeśa, Surja i Murugan.
Atman
Adi Śankara twierdził, że prawdziwą naturą każdej istoty jest Atman, rozumiany jako „Jaźń”. Atman i Brahman są tożsame, co oznacza, że każda istota jest w istocie Brahmanem, mimo że nie zdaje sobie z tego sprawy z powodu zasłony mai. Gdy ta zasłona zostaje zdjęta, człowiek uświadamia sobie swoją prawdziwą naturę.
Maja
Śankara definiował świat jako maję, czyli iluzję stworzoną przez Brahmana, która oddziela istoty od ich prawdziwej natury. U podstaw tej iluzji leży awidja – niewiedza. Maja nie jest całkowicie nieprawdziwa, ponieważ jest emanacją Brahmana, ale istnieje na niższym poziomie rzeczywistości.
Poziomy istnienia
Śankara wyróżniał trzy poziomy istnienia:
- Istnienie pozorne – sny, halucynacje itp.
- Istnienie empiryczne – świat dostrzegany na jawie.
- Istnienie absolutne – Brahman.
Nie ma istnienia wyższego od Brahmana, a przejście z niższego do wyższego poziomu skutkuje unieważnieniem niższych form istnienia (badha). Ostatecznie, gdy jednostka staje się Brahmanem, świat wokół niej zostaje unieważniony, podobnie jak sny, gdy się budzimy.
Podsumowanie
Adwajta, jako filozofia, podkreśla jedność Brahmana i Atmana, a także iluzoryczność świata materialnego. Kluczowym celem jest zrozumienie tej jedności poprzez zburzenie zasłony niewiedzy.
