Adam Smith
Adam Smith (1723-1790) był szkockim filozofem i ekonomistą, autorem przełomowej pracy Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów (1776). Jego prace położyły fundamenty pod nowoczesną ekonomię oraz były kluczowe dla rozwoju myśli liberalnej i kapitalistycznej.
Życiorys
Dzieciństwo i edukacja
Urodził się w Kirkcaldy, jako syn prawnika. W wieku czternastu lat rozpoczął studia na Uniwersytecie w Glasgow, gdzie pod wpływem filozofii moralnej rozwijał swoje zainteresowania dotyczące wolności i rozumu. Po ukończeniu studiów w Glasgow, kontynuował naukę na Balliol College w Oksfordzie, gdzie krytykował niską jakość nauczania.
Kariera naukowa
Smith rozpoczął wykłady w Edynburgu w 1748 roku, a w 1751 roku objął profesurę na Uniwersytecie w Glasgow. W 1759 roku opublikował Teorię uczuć moralnych, w której badał zależność między współodczuwaniem a moralnością. Jego popularność przyciągnęła wielu studentów, co zaowocowało dalszymi badaniami nad ekonomią.
Podróże i prace
Jako prywatny nauczyciel podróżował po Europie, spotykając się z wieloma intelektualistami, co wpłynęło na jego myślenie ekonomiczne. W 1776 roku opublikował swoje najważniejsze dzieło, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, które zyskało natychmiastowe uznanie.
Późniejsze lata i śmierć
Po zakończeniu pracy korepetytora, Smith spędził dziesięć lat w Kirkcaldy, pracując nad swoimi dziełami. Zmarł 17 lipca 1790 roku w Edynburgu. Po sobie zostawił bogaty zbiór notatek i niepublikowanych materiałów.
Osobowość i przekonania
Smith był człowiekiem skromnym i roztargnionym, z bliskimi więzami z matką. Jego poglądy religijne były przedmiotem debat; większość badaczy uznaje go za deistę, chociaż niektórzy kwestionują tę interpretację.
Publikacje
- 1759 – The Theory of Moral Sentiments
- 1776 – An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations
- 1795 – Essays on Philosophical Subjects
Podsumowanie
Adam Smith to kluczowa postać w historii myśli ekonomicznej, której idee wciąż mają wpływ na współczesną teorię ekonomiczną oraz polityczną. Jego prace stanowią fundament dla liberalizmu i kapitalizmu, a jego życie i dokonania są świadectwem intelektualnej ewolucji XVIII wieku.
