Adam Adamandy Kochański
Adam Adamandy Kochański herbu Lubicz (ur. 5 sierpnia 1631, zm. 17 maja 1700) był polskim uczonym, duchownym katolickim, matematykiem, fizykiem, astronomem oraz inżynierem-mechanikiem. Należał do zakonu jezuitów i był wykładowcą w kolegium jezuitów w Warszawie, a także doradcą króla Jana III Sobieskiego.
Życiorys
Kochański początkowo uczył się w Toruniu, a w 1652 roku wstąpił do nowicjatu jezuitów w Wilnie, gdzie ukończył studia z zakresu filozofii, matematyki, fizyki i teologii. W 1655 roku, uciekając przed wojskami rosyjskimi, przebywał w Węgrzech i Austrii, a następnie osiedlił się w Würzburgu. Wykładał matematykę w Moguncji oraz Florencji, a w latach 1678–1680 wrócił do Warszawy, gdzie uczył synów króla Sobieskiego. W Wilanowie skonstruował zegar słoneczny. Po zakończeniu kariery edukacyjnej przebywał na kuracji w Czechach.
Działalność naukowa
Kochański był autorem wielu prac naukowych z zakresu matematyki, mechaniki, fizyki, astronomii i filozofii.
Matematyka
- W 1685 roku opublikował pracę w Acta Eruditorum, w której opisał rektyfikację okręgu.
- Wprowadził nową metodę obliczeniową, znaną jako konstrukcja Kochańskiego.
- Prowadził korespondencję z wybitnymi uczonymi, w tym z Heweliuszem i Leibnizem.
Inżynieria
Kochański był również znanym konstruktorem zegarów. Jego osiągnięcia obejmowały:
- Propozycję regulacji zegarów sprężyną zamiast wahadła (1659).
- Budowę zegarka z wahadłem magnetycznym (1667).
Ważniejsze dzieła
- Analecta mathematica, Würzburg 1661.
- Mirabilia chronometrica, Moguncja 1687.
- Rozprawy matematyczno-fizyczne i astronomiczne, Lipsk 1681-1696.
- Opuscula, Kraków 2003.
Listy
Kochański prowadził obszerną korespondencję, w tym z Leibnizem, której część została opublikowana w zbiorach naukowych.
Bibliografia i źródła
Kochański pozostawił po sobie znaczący dorobek naukowy, a jego prace są źródłem wiedzy o matematyce i inżynierii XVII wieku.
