|commons = Category:Abdül Aziz I
|wikiźródła =
|wikicytaty = Abd-ul-Aziz
}}
Abdülaziz (ur. 8 lub 9 lutego 1830 w Konstantynopolu, zm. 4 czerwca 1876 tamże) – sułtan osmański w latach 1861–1876.
Życiorys
Abdülaziz rozpoczął rządy w państwie Osmanów 25 czerwca 1861 po śmierci swojego brata Abdülmecida I. Podobnie jak brata, cechowało go głębokie zafascynowanie osiągnięciami Zachodu. Doszedł jednak szybko do przekonania, że jego ortodoksyjne przekonania religijne stają na drodze polityce modernizacji. Pomimo to zdecydował się na kontynuowanie rozpoczętych przez brata reform. Za jego rządów zaczęto rozwijać szkolnictwo powszechne, założono nowy uniwersytet oraz ogłoszone pierwszy osmański kodeks prawa cywilnego. Abdülaziz był pierwszym sułtanem osmańskim, który odbył podróż poza granicę swojego kraju. Odwiedził Wielką Brytanię i Francję, starając się zacieśnić więzy łączące Osmanów z zachodnimi mocarstwami. Jednakże w 1871 zmarli czołowi ministrowie sułtana, czuwający nad wprowadzaniem w życie programu reform. W tym samym roku Francja, główny sojusznik Osmanów, poniosła upokarzającą klęskę w wojnie z Prusami, co podkopało także międzynarodową pozycję Abdülaziza. W jego kraju ciągle dochodziło do lokalnych buntów.
Wszystko to skłoniło go do zmiany polityki i rezygnacji z dalszych reform. Odsunął od siebie dotychczasowych doradców i zaczął sprawować rządy absolutne. Przywrócił zasadom islamu dominującą pozycję w państwie. Kiedy rozwijająca się w Bośni i Hercegowinie rebelia ogarnęła również Bułgarię, sułtan oskarżył Rosję o wspieranie buntowników. Oprócz coraz cięższej sytuacji na Bałkanach, pozycję sułtana skomplikowało powstanie w czerwcu 1865 ruchu młodoosmańskiego, dążącego do obalenia monarchii. Kłopotów przysporzyła mu też klęska nieurodzaju w 1873 oraz głęboki kryzys finansowy państwa. 30 maja 1876 Abdülaziz został zmuszony do abdykacji. W kilka dni później zginął śmiercią samobójczą. Wkrótce pojawiły się pogłoski, a później oskarżenia, że został zamordowany na rozkaz Midhata Paszy, który został za to trzy lata później skazany na śmierć (po ułaskawieniu został jednak tylko wygnany, ale kilka lat później zginął zamordowany przez nieznanych sprawców).
Przypisy
Bibliografia
* Alex Axelrod, Charles Phillips, Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, Politeja, Warszawa 2000.
Kategoria:Ludzie urodzeni w Stambule
Kategoria:Odznaczeni Orderem Annuncjaty
Kategoria:Odznaczeni Orderem Korony Wendyjskiej
Kategoria:Odznaczeni Orderem Medżydów
Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa i Słońca
Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Meksykańskiego
Kategoria:Odznaczeni Orderem Osmana
Kategoria:Odznaczeni Orderem Podwiązki
Kategoria:Odznaczeni Orderem Wieży i Miecza
Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Runa
Kategoria:Osmanowie
Kategoria:Tureccy samobójcy
Kategoria:Władcy Turcji
Kategoria:Władcy, którzy abdykowali
Kategoria:Urodzeni w 1830
Kategoria:Zmarli w 1876
Kategoria:Ludzie urodzeni w Konstantynopolu
