75 mm Armata Polowa Wz. 1902/26
75 mm armata polowa wz. 1902/26, znana również jako „prawosławna” lub „putiłówka”, była działem z okresu międzywojennego, opracowanym w Polsce na bazie rosyjskich armat wz. 1902. Modyfikacje obejmowały przekalibrowanie do 75 mm, co umożliwiło użycie tej samej amunicji co francuskie armaty wz. 1897. Armaty te były podstawowym uzbrojeniem dywizjonów artylerii konnej Wojska Polskiego oraz pociągów pancernych.
Historia Konstrukcji
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, Wojsko Polskie korzystało z różnych typów armat, w tym rosyjskich wz. 1902, których dużą liczbę zdobyto podczas wojen polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W latach 20. XX wieku rozpoczęto unifikację sprzętu, co doprowadziło do decyzji o przekalibrowaniu armat wz. 1902 do 75 mm. Proces ten odbywał się w Zakładach Starachowickich w latach 1926–1930.
Opis Techniczny
Armata wz. 1902/26 miała kaliber 75 mm i długość odrzutu lufy. Jej maksymalna donośność wynosiła 10 700 m. Masa działa wynosiła 1150 kg, a teoretyczna szybkostrzelność wynosiła 10 strz./min. Armata była wyposażona w hydrauliczno-sprężynowy oporopowrotnik i stalową tarczę ochronną dla obsługi.
- Typ amunicji: zespolona kal. 75 mm
- Rodzaje pocisków:
- szrapnel wz. 1897
- granaty stalowe wz. 1910, 1915, 1917
- granat półpancerny AL R/2
Użycie w Wojsku Polskim
W sierpniu 1939 roku Wojsko Polskie dysponowało 425 armatami wz. 1902/26. Głównymi użytkownikami były dywizjony artylerii konnej oraz plutony artylerii piechoty. W kampanii wrześniowej armaty te okazały się skuteczne w walkach przeciwpancernych, zwłaszcza w bitwie pod Mokrą.
Armaty w Pociągach Pancernych
Armaty wz. 1902/26 były także montowane w pociągach pancernych, gdzie znajdowały się w wieżach wagonów artyleryjskich.
Losy Po 1939 Roku
Po kampanii wrześniowej niektóre armaty trafiły do Wehrmachtu, gdzie zostały oznaczone jako 7,5 cm FK 02/26 (p). W 2013 roku zainicjowano projekt rekonstrukcji armaty wz. 1902/26 w Polsce.
Podsumowanie
75 mm armata wz. 1902/26 była istotnym elementem artylerii Wojska Polskiego w okresie międzywojennym, łącząc skuteczność ognia z mobilnością, co czyniło ją cennym narzędziem w działaniach bojowych.
