⚶
|zdjęcie = Vesta full mosaic.jpg
|opis = Mozaika zdjęć Westy wykonanych przez sondę Dawn. U dołu widoczny krater Rheasilvia z dużym wyniesieniem centralnym.
|odkrywca = Heinrich Wilhelm Olbers
|dzień = 29 marca
|rok = 1807
|występowanie = pas główny,
rodzina Westy
|epoka = 2022-08-09
|wielka_półoś = 2,3620
|mimośród = 0,0884
|peryhelium = 2,1532
|aphelium = 2,5708
|długość węzła wstępującego = 103,801
|argument perycentrum = 151,258
|anomalia średnia = 61,192
|lat = 3
|dni = 230
|godzin = 4
|prędkość = 19,34
|nachylenie = 7,14
|średnica = 572,6 × 557,2 × 446,4
|masa = 2,70 ± 0,03 kg,
2,58
|gęstość = 3,456 ± 1%
|okres_obrotu = (5 h 20 m 31 s)
|albedo = 0,4228 ± 0,0530
|jasność = ok. 3,20
|typ = Typ V
|temperatura = min: (–188 °C) 85K
max: (–18 °C) 255
|satelity = brak
|commons =
}}
(4) Westa – czwarta odkryta planetoida z pasa planetoid krążących po orbitach pomiędzy Marsem a Jowiszem.
Odkrycie i nazwa
Planetoida (4) Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma Heinricha Wilhelma Olbersa 29 marca 1807 roku w Bremie. Nazwa pochodzi od bogini ogniska domowego z mitologii rzymskiej – Westy.
Orbita
Orbita planetoidy Westy nachylona jest pod kątem 7,14° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,088. Krąży w średniej odległości 2,36 j.a. wokół Słońca. Na pełne okrążenie potrzebuje 3 lata i 230 dni. Jest największą przedstawicielką rodziny planetoid Westa.
Właściwości fizyczne
Westa jest drugim pod względem masy (po (1) Ceres) ciałem krążącym w pasie planetoid i także drugim co do wielkości (po Ceres; przez dłuższy czas jako nieco większe szacowano także rozmiary (2) Pallas). Masa Westy jest szacowana na 2,70 kg, średnia gęstość zaś na 3,456 g/cm³. Dość szybko wiruje – na jeden obrót potrzebuje 5 godzin, 20 minut i 31 sekund.
Albedo Westy jest stosunkowo duże w porównaniu do innych tego typu obiektów i wynosi 0,423. W sprzyjających warunkach jest dostrzegalna nieuzbrojonym okiem. Maksimum jasności, jaką może ona osiągnąć to 5,1. Jej absolutna wielkość gwiazdowa sięga natomiast 3,2.
Westa ma nieregularny kształt o rozmiarach 572,6 × 557,2 × 446,4 km (± 0,2 km), bliski elipsoidzie spłaszczonej w równowadze grawitacyjnej, ale zniekształcenie na biegunie (basen uderzeniowy) i masa mniejsza niż 5 kg uniemożliwiły automatyczne uznanie jej za planetę karłowatą według definicji Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Westa może zostać w przyszłości uznana za planetę karłowatą, jeśli zostanie ustalone, że jej kształt, pomijając kratery, określiła równowaga hydrostatyczna.
Powierzchnia
Największym kraterem na powierzchni Westy, który udało się zaobserwować z Ziemi teleskopem Hubble’a jest basen uderzeniowy Rheasilvia o średnicy ok. 460 km, z wyraźnym wypiętrzeniem centralnym. Wały tego krateru mają wysokość od 4 do 12 km powyżej otaczającego terenu, a wzniesienie centralne ma wysokość 23 km od podstawy (jest około trzykrotnie wyższa od Mount Everestu).
Badania spektroskopowe pokazują, że na powierzchni Westy mało jest minerałów zawierających wodę i wodorotlenki.
Westa jest także źródłem pochodzenia niektórych meteorytów spadających na Ziemię, nazywanych meteorytami HED. Należą do nich howardyty, eukryty i diogenity, które zostały wyrzucone z niej w wyniku największych zderzeń (w szczególności tego, które utworzyło basen Rheasilvia).
Budowa
Westa ma przypuszczalnie budowę podobną do planet grupy ziemskiej i posiada żelazne jądro, którego promień jest szacowany na 107 do 113 km, otoczone płaszczem zawierającym oliwiny, oraz skorupą składającą się w większości z bazaltów. Skład meteorytów wskazuje jasno, że na Weście występowały zjawiska wulkaniczne, ale obserwacje sondy Dawn nie ukazały spodziewanych potoków lawy i innych form terenu pochodzenia wulkanicznego. Tłumaczy się to tym, że wulkanizm występował tylko w pierwszych 100 milionach lat istnienia planetoidy, a powierzchnia Westy została od tego czasu silnie zerodowana przez uderzenia mniejszych ciał.
Misje badawcze
27 września 2007 roku NASA wysłała w kierunku Westy i Ceres sondę kosmiczną Dawn. 3 maja 2011 rozpoczęła ona obserwacje Westy, a 16 lipca 2011 około 05:00 UTC weszła na wstępną orbitę wokół planetoidy. Do 5 września 2012 sonda pozostawała sztucznym satelitą Westy, następnie opuściła jej orbitę i skierowała się ku planecie karłowatej Ceres.
Jest to pierwsza sonda, która weszła na orbitę obiektu znajdującego się w pasie głównym planetoid.
