21 Brygada Strzelców Podhalańskich
21 Brygada Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza (21 BSP) to lekki związek taktyczny Wojska Polskiego, skoncentrowany na działaniach w terenie górskim.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada została utworzona w 1993 roku na bazie 5 Pułku Strzelców Podhalańskich oraz odtwarzanych oddziałów 9 Dywizji Zmechanizowanej. W 1999 roku włączono ją do Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego, a także do składów różnych jednostek. Od 1 września 2011 roku podlega bezpośrednio Dowódcy Wojsk Lądowych. W 2019 roku brygada weszła w skład 18 Dywizji Zmechanizowanej.
Tradycje
Brygada dziedziczy tradycje wielu jednostek górskich, takich jak:
- Drużyny Podhalańskie (1913–1914)
- 21 Dywizja Piechoty Górskiej (1919–1939)
- Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (1939–1940)
- 1 Pułk Strzelców Podhalańskich AK (1943–1945)
Symbolika podhalańska
Skarbnicą symboliki brygady jest szarotka, widoczna na sztandarach, mundurach i beretach. Mundur galowy nawiązuje do górskiego folkloru, zaś kapelusz ozdobiony jest orlim piórem. Święto brygady przypada na 26 maja.
Struktura organizacyjna
Obecna struktura brygady:
- Dowództwo 21 BSP w Rzeszowie
- 1 Batalion Strzelców Podhalańskich
- 5 Batalion Strzelców Podhalańskich
- 22 Karpacki Batalion Piechoty Górskiej
- 3 Batalion Strzelców Podhalańskich (formowany od 2021 roku)
- 21 Lekki Batalion Górski (formowany od 2023 roku)
- 14 Dywizjon Artylerii Samobieżnej
- 21 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
Uzbrojenie
Brygada dysponuje:
- bojowymi wozami piechoty BWP-1
- pojazdami rozpoznawczymi BRDM-2
- moździerzami samobieżnymi M120 RAK
- samobieżnymi armato-haubicami AHS Krab
- przeciwlotniczymi zestawami rakietowymi SPZR Poprad
Wyszkolenie
Żołnierze brygady uczestniczyli w szkoleniach w Norwegii, Alpach francuskich oraz na poligonach w wielu krajach europejskich. Główne ośrodki szkoleniowe znajdują się w Zakopanem oraz innych lokalizacjach w Polsce.
Dowódcy brygady
Lista dowódców brygady obejmuje m.in.:
- płk dypl. Zbigniew Skikiewicz (1994)
- gen. bryg. Fryderyk Czekaj (1996–2000)
- gen. bryg. Janusz Bronowicz (2005–2007)
- płk/gen. bryg. Tadeusz Nastarowicz (od 2022)
Podsumowanie
21 Brygada Strzelców Podhalańskich jest kluczowym elementem polskich jednostek górskich, z bogatą tradycją oraz nowoczesną strukturą organizacyjną, gotową do działania w trudnych warunkach terenowych.
