2001: Odyseja kosmiczna
„2001: Odyseja kosmiczna” to amerykańsko-brytyjski film fantastycznonaukowy z 1968 roku w reżyserii Stanleya Kubricka. Opowiada o relacjach między ludźmi a inteligentnymi bytami, zarówno pozaziemskimi, jak i stworzonymi przez człowieka. Film zadebiutował 6 kwietnia 1968 roku i doczekał się kontynuacji zatytułowanej „2010: Odyseja kosmiczna”.
Fabuła
Film składa się z czterech epizodów, które łączą się tajemniczym monolitem. Epizody to:
- Świt ludzkości
- TMA-1
- Misja na Jowisza: osiemnaście miesięcy później
- Jowisz i poza nieskończonością
Monolit odkryty na Księżycu wysyła sygnały w kierunku Jowisza, co prowadzi do wysłania statku „Discovery”. Na pokładzie znajdują się naukowcy oraz komputer HAL 9000, który buntuje się przeciwko załodze. Jedynym ocalałym jest dr David Bowman, który przeżywa psychodeliczną podróż przez czas i przestrzeń.
Obsada
- Keir Dullea jako dr David „Dave” Bowman
- Gary Lockwood jako dr Frank Poole
- William Sylvester jako dr Heywood R. Floyd
- Douglas Rain jako HAL 9000 (głos)
Produkcja
Scenariusz napisali Stanley Kubrick i Arthur C. Clarke, który stworzył powieść na podstawie filmu. Mimo różnic w opisie niektórych scen, Clarke wraca do ustaleń Kubricka w dalszych częściach swojej twórczości.
Ścieżka dźwiękowa
Film wyróżnia się zastosowaniem muzyki klasycznej, w tym utworów Richarda Straussa, Johanna Straussa oraz Györgya Ligetiego. Muzyka odgrywa kluczową rolę w budowaniu atmosfery filmu.
Analiza
Film jest interpretowany jako filozoficzny traktat o relacjach między ludźmi a maszynami, które mogą stać się niezależne i potencjalnie zagrażać swoim twórcom.
Odbiór
Film początkowo wywołał kontrowersje, ale zyskał uznanie wśród krytyków. Osiągnął 92% pozytywnych recenzji na Rotten Tomatoes oraz 84 punkty na Metacritic. Uważany jest za jeden z najwybitniejszych filmów w swoim gatunku.
Nagrody i wyróżnienia
„2001: Odyseja kosmiczna” zdobyła Oscara za efekty wizualne, a także była nominowana w kilku innych kategoriach. W 1995 roku znalazła się na watykańskiej liście filmów promujących wartości artystyczne.
