13 Eskadra Towarzysząca
13 Eskadra Towarzysząca była pododdziałem lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, utworzoną w 1934 roku na lotnisku Okęcie na bazie 13 eskadry liniowej. Jej godło przedstawiało zielono-żółte świerszcza na jasnoniebieskim tle. Eskadra składała się z pięciu plutonów, które były zaangażowane w działania zbrojne podczas kampanii wrześniowej 1939 roku.
Działania w kampanii wrześniowej 1939
W czasie kampanii wrześniowej eskadra operowała w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, wykonując 45 zadań bojowych, w tym 10 łącznikowych. 1 września eskadra dysponowała 7 samolotami RWD-14b Czapla, z których 5 zostało utraconych.
Organizacja i przeszkolenie
W drugiej połowie lat 30. eskadra prowadziła ćwiczenia z wojskami lądowymi, co potwierdziło jej przydatność w zakresie zwiadu lotniczego. W 1934 roku eskadra została przekształcona, a jej plutony otrzymały nowe samoloty, w tym Potez XXV oraz PWS-5.
Wypadki lotnicze
- 4 lutego 1935 – śmierć załogi II plutonu w wyniku otwarcia spadochronu.
- 9 października 1935 – śmiertelny wypadek sierż. pil. Jana Kozłowskiego w zderzeniu samolotów.
- 15 czerwca 1936 – tragiczny wypadek podczas lotu treningowego, w którym zginął kpr. pil. Gerard Kucharski.
Samoloty eskadry
W 1939 roku na wyposażeniu eskadry znajdowały się samoloty RWD-14b Czapla, a także inne modele, jak PWS-5, Potez XXV i PZL Ł.2. Eskadra była znana z efektywności w działaniach rozpoznawczych i łącznikowych.
Podsumowanie
13 Eskadra Towarzysząca odegrała istotną rolę w lotnictwie Wojska Polskiego, szczególnie podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Mimo licznych wypadków i utraty sprzętu, jej załogi zrealizowały wiele kluczowych misji, które przyczyniły się do obrony Polski w trudnym okresie. Po zakończeniu działań wojennych, eskadra została przekształcona w 13 Eskadrę Szkolną, kontynuując swoją działalność w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”.
