„`html
10 Pułk Ułanów Litewskich
10 Pułk Ułanów Litewskich (10 p.uł.) był oddziałem kawalerii, który stacjonował w Białymstoku i działał w ramach Samoobrony Litwy i Białorusi oraz Wojska Polskiego II RP. Pułk został sformowany 9 grudnia 1918 i przyjął nazwę 10 pułku ułanów 30 grudnia 1918. Święto pułkowe obchodzono 8 maja.
Formowanie i działania wojenne
Pułk składał się głównie z żołnierzy z terenu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mimo braku jednolitego umundurowania i uzbrojenia, oddział szybko zdobył gotowość bojową. Wzięli udział w wielu starciach, w tym w wojnie polsko-bolszewickiej oraz kampanii wrześniowej 1939 roku.
Ważniejsze bitwy
- Bitwa pod Nowogródkiem (18 IV 1919)
- Bitwa pod Gawinowiczami (8 III 1920)
- Bitwa pod Kockiem (2-6 X 1939)
Odznaczenia i straty
Pułk był odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, a w latach 1918-1920 straty wyniosły 1 oficera i 19 szeregowych. W kampanii wrześniowej 1939 roku poległo 7 oficerów i 19 szeregowych, a straty w rannych szacuje się na 15 oficerów i 60 szeregowych.
Kampania wrześniowa 1939
Pułk brał udział w obronie Polski, prowadząc intensywne walki z Niemcami. Ostatecznie, po zaciętych starciach, pułk skapitulował 6 października 1939 roku.
Pułk w Armii Krajowej
W 1944 roku doszło do konspiracyjnego odtworzenia pułku w ramach Armii Krajowej, jednak nie doszło do pełnego rozwinięcia działań z powodu wzmożonego terroru.
Tradycje pułku
Pułk nawiązywał do tradycji 10 pułku ułanów Królestwa Kongresowego. W 2017 roku 1 Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej przejęła tradycje pułku, a w 2022 roku Rada Miasta Białegostoku ogłosiła rok 2022 rokiem 10 Pułku Ułanów Litewskich, upamiętniając jego historyczną rolę.
Symbole pułkowe
Pułk otrzymał sztandar 4 listopada 1920, ofiarowany przez hrabinę Julię Potocką. Odznaka pułku została zatwierdzona w 1926 roku, a jej projekt stworzył Adolf Bucholtz.
„`
Zachowano najważniejsze informacje o 10 Pułku Ułanów Litewskich, jego formowaniu, działaniach wojennych oraz tradycjach.
